ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΥΕΘΑ ΝΙΚΟΥ ΔΕΝΔΙΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ
ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΧΡΗΣΤΟ ΜΑΖΑΝΙΤΗ
Επισημάνατε ότι οι Ενοπλες Δυνάμεις βρίσκονταν σε πλήρη ετοιμότητα για να συνδράμουν την Πολιτική Προστασία στη Θεσσαλία. Ορισμένοι διαμαρτυρήθηκαν για καθυστερημένη ενεργοποίηση που, όταν έγινε, αποδείχθηκε κομβικής σημασίας.
Κύριε Μαζανίτη, ορθώς επισημαίνετε ότι ήταν κομβικός ο ρόλος των Ενόπλων Δυνάμεων στην αντιμετώπιση των συνεπειών της κακοκαιρίας και γι’ αυτό έχουν την ευγνωμοσύνη όλων μας. Για την ενεργοποίησή τους υπάρχει ένα συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο βάσει του οποίου διατίθεται προσωπικό, όπου κρίνει απαραίτητο το Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Διαχείρισης Κρίσεων. Είναι ευνόητο ότι ο Στρατός δεν βγαίνει αυτοβούλως εκτός στρατοπέδων. Οι Ενοπλες Δυνάμεις τέθηκαν σε ετοιμότητα και ήταν διαθέσιμες προς συνδρομή από το βράδυ της Τετάρτης ήδη, στη βάση και των μετεωρολογικών προβλέψεων, ενώ σε τοπικό επίπεδο, όπως στον Βόλο, είχαν ήδη ενεργοποιηθεί από την Τρίτη και επιχειρούσαν όπου οι συνθήκες το επέτρεπαν. Παρά τους προφανείς κινδύνους, κατάφεραν να διασώσουν 2.300 ανθρώπινες ζωές, αλλά και να βοηθήσουν με κάθε τρόπο δεκάδες χιλιάδες πολίτες, υπό εξαιρετικά δυσχερείς συνθήκες. Επαναλαμβάνω ότι ουδεμία καθυστέρηση υπήρξε. Δεν πρέπει να συγχέουμε τους κανόνες ασφαλείας των εναέριων μέσων σε περιοχές με έντονη κεραυνική δραστηριότητα και μηδενική ορατότητα, με την κινητοποίηση των Ενόπλων Δυνάμεων, οι οποίες, όταν κλήθηκαν, επιτέλεσαν την αποστολή τους με αυταπάρνηση και πλήρη συναίσθηση του καθήκοντος. Συνεπώς, τους οφείλουμε ευγνωμοσύνη όπως προανέφερα, και αναγνώριση του έργου τους.
Εκτιμάτε ότι πρέπει να ενισχυθούν οι αρμοδιότητες των Ενόπλων Δυνάμεων σε φυσικές καταστροφές;
Το ζήτημα αυτό είναι αντικείμενο πιθανής διερεύνησης, διότι η βέλτιστη χρήση των πόρων του κράτους είναι πάντα το ζητούμενο. Εάν κριθούν πάντως απαραίτητες οι αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο, λόγω της αυξημένης συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων και της κλιματικής κρίσης -την οποία, μάλιστα, ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαρακτήρισε πρόσφατα «κλιματική κατάρρευση»- οι Ενοπλες Δυνάμεις θα είναι και πάλι διαθέσιμες, στο πλαίσιο της αποστολής τους, να συντρέξουν όπου χρειάζεται τον ελληνικό λαό, του οποίου είναι το ένστολο τμήμα. Ηταν, είναι και θα είναι στην υπηρεσία της κοινωνίας.
Οι φυσικές καταστροφές ανέδειξαν τις χαμηλές διαθεσιμότητες στα ελικόπτερα SuperPuma. Ποιες λύσεις αναζητούνται;
Η διαθεσιμότητα των ελικοπτέρων Super Puma της Πολεμικής Αεροπορίας είναι ένα ζήτημα το οποίο ξεπερνά κατά πολύ τον χρονικό ορίζοντα της σημερινής κυβέρνησης. Από το 2017 βρισκόταν σε εξέλιξη διαγωνισμός για την «Εν συνεχεία υποστήριξη» των ελικοπτέρων, αλλά λόγω των επαναλαμβανόμενων δικαστικών προσφυγών από τους συμμετέχοντες ολοκληρώθηκε τον Ιανουάριο του 2023. Στη συνέχεια υπήρξε νέα εμπλοκή με το Ελεγκτικό Συνέδριο. Αυτή τη στιγμή είναι τέσσερα τα Super Puma που βρίσκονται στη διάθεση της Πολεμικής Αεροπορίας. Παράλληλα, με στόχο την περαιτέρω ενίσχυση του Τομέα Ερευνας και Διάσωσης, έχουν γίνει ενέργειες από την Πολεμική Αεροπορία για την προμήθεια νέου τύπου ελικοπτέρου. Η διαδικασία της επιλογής του τύπου του βρίσκεται στο τελικό στάδιο. Πάντως, δεν νίπτω τας χείρας μου. Το θέμα αυτό συναρτάται επίσης με την κατάσταση στην ΕΑΒ και θα αντιμετωπιστεί σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. Αλλωστε, υφίσταται ζήτημα για όλα τα εναέρια μέσα των Ενόπλων Δυνάμεων, πλην των μαχητικών αεροσκαφών. Θα κάνω ό,τι χρειάζεται και θα ενημερώσω την εθνική αντιπροσωπεία, εάν απαιτηθεί. Οι Ενοπλες Δυνάμεις πρέπει να εισέλθουν στον 21ο αιώνα.
Ως υπουργός Εξωτερικών είχατε κάνει τα πρώτα βήματα επαναπροσέγγισης με την Τουρκία. Πώς εξελίσσονται τα πράγματα; Τι προσβλέπετε από τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν στη Νέα Υόρκη;
Είναι προφανές ότι το περιβάλλον των τελευταίων μηνών είναι διαφορετικό από το σκηνικό έντασης των προηγούμενων ετών. Οι καταστροφικοί σεισμοί στην Τουρκία, οπότε και βρέθηκα στη γειτονική χώρα, αποτέλεσαν μια αφορμή για να μπορούμε έκτοτε να συνομιλούμε, χωρίς να υπάρχουν προκλήσεις επί του πεδίου. Η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο στο περιθώριο της Γ.Σ. του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη είναι μια ακόμη δυνητική ευκαιρία σε αυτή την κατεύθυνση, μετά τη συνάντηση στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, για να εμπεδωθεί περαιτέρω το συγκεκριμένο κλίμα. Σε ό,τι με αφορά, αυτό ήταν και το πνεύμα της πρώτης συνάντησης που είχα στη Λιθουανία με τον ομόλογό μου, Γιασάρ Γκιουλέρ. Ομως, δεν έχουμε ψευδαισθήσεις. Κατά διαστήματα Τούρκοι αξιωματούχοι χρησιμοποιούν μία ρητορική που ανατρέχει στην προ σεισμών περίοδο, ενώ στην ατζέντα της γειτονικής χώρας εξακολουθούν να διατηρούνται αξιώσεις που δεν συνάδουν με τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Και βεβαίως δε νοείται διάλογος «άνευ όρων», εκτός δηλαδή πλαισίου. Ο διάλογος των κρατών δεν συνιστά ούτε φιλοσοφική αναζήτηση ούτε παζάρι. Για να ανοίξουμε μια πραγματικά νέα σελίδα στις σχέσεις μας, προς όφελος των κοινωνιών μας, θα πρέπει και η Τουρκία να αποδεχθεί τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου και του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας και τους κανόνες ειρηνικής συνύπαρξης και καλής γειτονίας, όπως ορίζει ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ. Ελπίζω βαθύτατα ότι αυτή θα είναι η επιλογή του Προέδρου Ερντογάν, που θα αποτελεί και την ιστορική υστεροφημία του.
Εκκρεμεί η συνάντηση με τον ομόλογό σας, Γιασάρ Γκιουλέρ. Εχετε συμφωνήσει το πότε; Και τι θα γίνει με τα ΜΟΕ;
Με τον κ. Γκιουλέρ συζητήσαμε το ενδεχόμενο μιας από κοινού επίσκεψής μας τους επόμενους μήνες στις σεισμόπληκτες περιοχές της Τουρκίας, η ημερομηνία της οποίας δεν έχει προσδιοριστεί επακριβώς. Οσον αφορά τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), η ακριβής ημερομηνία θα προσδιοριστεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Δεν πρέπει, όμως, να συγχέουμε τα μέτρα αυτά με τις διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Τα ΜΟΕ δεν αφορούν την επίλυση της ελληνοτουρκικής διαφοράς.
Εχετε κάποια νεότερη πληροφόρηση για το πρόγραμμα των F-35;
Η διαδικασία της έκδοσης της LOA για το πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 βρίσκεται στο τελικό στάδιο, βάσει των προβλεπόμενων εσωτερικών διαδικασιών της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Εκτιμάμε ότι σύντομα θα αποσταλεί η επιστολή αποδοχής. Είμαστε επίσης σε συζητήσεις με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών για το θέμα αυτό.
Στις επαφές σας με Ισραήλ και ΗΑΕ ανακοινώσατε συνεργασία σε αμυντικά προγράμματα. Τι να περιμένουμε;
Σε ένα σύνθετο γεωπολιτικά περιβάλλον είναι κρίσιμο να προωθήσουμε την αμυντική μας διπλωματία, με την αυτοπεποίθηση μιας χώρας που το τελευταίο διάστημα έχει μεγεθύνει το γεωπολιτικό της αποτύπωμα. Ο αναβαθμισμένος πλέον ρόλος της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή, με τη διεύρυνση των συμμαχιών της, τα πολυμερή και τριμερή σχήματα στα οποία συμμετέχει, μια σειρά συμφωνιών τις οποίες έχει υπογράψει, όπως και με τις ισχυρές Ενοπλες Δυνάμεις της, αναγνωρίζεται διεθνώς ως σταθεροποιητικός παράγοντας στην ευρύτερη περιοχή. Αλλά η αμυντική διπλωματία είναι μία πολυσύνθετη έννοια, η οποία δεν περιορίζεται σε προμήθειες ή συμπαραγωγές αμυντικού υλικού. Οσον αφορά την αμυντική μας βιομηχανία και την εθνική οικονομία γενικότερα, στόχος μας είναι η δημιουργία οικοσυστήματος καινοτομίας κυρίως, το οποίο θα δώσει σταδιακά στη χώρα μας τη δυνατότητα να γίνει συμπαραγωγός και εξαγωγέας οπλικών συστημάτων. Η ενίσχυση της συνεργασίας με άλλες χώρες, όπως με το Ισραήλ και τα ΗΑΕ που επισκέφθηκα πρόσφατα, και η ανταλλαγή τεχνογνωσίας σε νέες τεχνολογίες και A.I. περιλαμβάνονται στις κύριες προτεραιότητές μας, όπως και η σύνδεση της έρευνας με τις στρατιωτικές σχολές. Στόχος μας είναι επίσης η περαιτέρω εμπλοκή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας στην κάλυψη των αναγκών των Ενόπλων Δυνάμεων και σε συνεργατικά προγράμματα παραγωγής αμυντικού υλικού μέσω Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, στα οποία ήδη συμμετέχουν ελληνικές εταιρείες. Είναι προφανές ότι υπάρχει τεράστια ανεκμετάλλευτη δυνατότητα μεγέθυνσης της αμυντικής βιομηχανίας.