Το αρχείο «άρπαξε» ο Κόκκινος Στρατός κατά τη διάρκεια της εισβολής του στη ναζιστική καγκελαρία και ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε έτοιμος σήμερα να ικανοποίησει το ελληνικό αίτημα για την παράδοσή του
Μια εκκρεμότητα πολλών δεκαετιών στις ελληνορωσικές σχέσεις οδεύει προς την οριστική επίλυση της μετά τη σημερινή συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν στο Σότσι.
Ο Ρώσος πρόεδρος γνωστοποίησε την πρόθεσή του να παραδώσει στην Ελλάδα τα αρχεία των εβραϊκών κοινοτήτων που μεταφέρθηκαν στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και από το 1945 βρίσκονται στη Μόσχα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στη διάρκεια των κοινών δηλώσεών τους ευχαρίστησε τον Βλαντιμίρ Πούτιν για το ενδιαφέρον το οποίο έδειξε, για τα αρχεία των εβραϊκών κοινοτήτων τα οποία θα επιστρέψουν στην Ελλάδα μετά από πολλές δεκαετίες.
Η μεγάλη ρωσική προσφορά προς την Ελλάδα αφορά το αρχείο των Εβραίων της Θεσσαλονίκης, το οποίο «άρπαξε» ο Κόκκινος Στρατός εισβάλλοντας στη ναζιστική καγκελαρία.
Το 2014 η ελληνική κυβέρνηση έφθασε πολύ κοντά με τη ρωσική για την παράδοση του αρχείου των Εβραίων της Θεσσαλονίκης. Μάλιστα, η Αθήνα ήταν πρόθυμη να πληρώσει και τα «φύλακτρα» των αρχείων (που δεν είναι περισσότερο από 80.000 ευρώ) και να παραδώσει στη Μόσχα και τα αρχεία του ρωσικού προξενείου στα Χανιά.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στις 11 Ιουλίου 1942 οι Ναζί, καθοδηγούμενοι από τον Αυστριακό επικεφαλής του «Ειδικού Τμήματος της Αστυνομίας Ασφαλείας» Αλόις Μπρούνερ περικύκλωσαν τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης με σκοπό να τους εκτοπίσουν στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Η κοινότητα πλήρωσε το ποσόν των 2,5 δισεκατομμυρίων δραχμών για την ελευθερία της, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να καθυστερήσει η εκτόπιση ώς τον επόμενο Μάρτιο.
Το 96% των μελών της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης, δηλαδή 46.091 άνθρωποι, εστάλησαν στο Άουσβιτς. Μόνο 1950 επέστρεψαν και βρήκαν τις περισσότερες από τις εξήντα συναγωγές τους κατεστραμμένες, το νεκροταφείο τους συλημένο και τα σχολεία τους ερειπωμένα.