Ο κίνδυνος εσωτερικής αποσταθεροποίησης των ευρωπαϊκών κρατών ελλοχεύει πλέον ως μία ακόμη οδυνηρή πιθανότητα για την Ευρώπη, η οποία έρχεται να προστεθεί στο μωσαϊκό των αρνητικών επιπτώσεων από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Τα πρωτοφανή για τα μεταπολεμικά χρονικά μέτρα, τα οποία άρχισαν να τίθενται σταδιακά σε εφαρμογή ανά την ευρωπαϊκή ήπειρο, με στόχο τη δραστική εξοικονόμηση ενέργειας εν όψει του φετινού χειμώνα, μεταβάλλουν άρδην το βιοτικό επίπεδο των Ευρωπαίων πολιτών και μαζί καθημερινές συνήθειες ετών, γεγονός που δεν αποκλείεται να μεταφραστεί στην εκδήλωση νέων εστιών κοινωνικής έντασης, κλυδωνίζοντας τόσο την εσωτερική ασφάλεια όσο και τις εθνικές κυβερνήσεις.
Ηδη τέθηκε σε ισχύ επισήμως στα μέσα της εβδομάδας το «ψαλίδι» κατά 15% της χρήσης φυσικού αερίου εντός της Ε.Ε., δίνοντας τη σκυτάλη για την εκκίνηση των περικοπών στην ενεργειακή κατανάλωση στις ηγεσίες των κρατών-μελών, οι οποίες οργανώνουν παράλληλα εναλλακτικά σχέδια δράσης, αλλά και μορφές «άμυνας», προκειμένου να μη διασαλευτεί η εσωτερική τάξη, ο ευρωπαϊκός τρόπος ζωής και πρωτίστως η Δημοκρατία εξαιτίας… της χαμηλής θερμοκρασίας.
Στο κύμα εξοικονόμησης ενέργειας ανέβηκε πρώτος ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ανακοινώνοντας ένα πρόγραμμα «ενεργειακής νηφαλιότητας», με στόχο τον περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης κατά 10% την επόμενη διετία. Μολονότι οι τελικές λεπτομέρειες του σχεδίου Μακρόν αναμένονται στις αρχές του Σεπτεμβρίου, το προσχέδιο των μέτρων αποτέλεσε ήδη, ωστόσο, αντανάκλαση του τεταμένου κλίματος στους κόλπους της Γαλλικής Εθνοσυνέλευσης, ενισχύοντας τους φόβους για ισχυρές, κοινωνικές εντάσεις εντός του φθινοπώρου.
Η βεντάλια της κριτικής απέναντι στα ενεργειακά μέτρα περιλαμβάνει από αριστερά και σοσιαλιστικά βέλη περί «άτολμων βημάτων», ενώ φτάνει, σύμφωνα με το Politico, σε «εκκλήσεις», από πλευράς του κόμματος Λεπέν, να κλείσει πρώτος ο Γάλλος πρόεδρος τα φώτα στο Ελιζέ, αυξάνοντας τα επίπεδα του γαλλικού λαϊκισμού. Με τα αποθέματα αερίου να φθίνουν τους επόμενους μήνες σε αντιδιαστολή με την υποβόσκουσα κοινωνική πίεση, στα μέτρα της γαλλικής κυβέρνησης περιλαμβάνεται και η διαφύλαξη της εσωτερικής ασφάλειας, καθώς 30.000 ένοπλοι, έφεδροι πολίτες αναμένεται να περιπολούν στους δρόμους από το ερχόμενο φθινόπωρο, προκειμένου να συνδράμουν στο έργο της γαλλικής Αστυνομίας. Σύμφωνα με την εφημερίδα «Sud Ouest», οι έφεδροι πολίτες εκπαιδεύτηκαν σε χρόνο-ρεκόρ στα όπλα, ώστε να είναι «ετοιμοπόλεμοι» από τον Σεπτέμβριο, ενώ θα φορούν ειδική στολή κατά τη διάρκεια των περιπολιών τους.
Παρότι ο χρόνος εξοικείωσης των εφέδρων με τον οπλισμό συνιστά ζητούμενο για τον γαλλικό Τύπο, το προηγούμενο, ωστόσο, των μαζικών κινητοποιήσεων στη χώρα ως αντίδραση στην εφαρμογή περιοριστικών μέτρων, όπως στην περίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού, αλλά και η εκρηκτική δυναμική του κινήματος των «Κίτρινων Γιλέκων» έχουν προβληματίσει τις γαλλικές αρχές, όταν σε χιονοστιβάδα εξελίσσεται για τη Γηραιά Ηπειρο η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, επιβάλλοντας καινοφανή μέτρα, όπως η μερική διακοπή του ηλεκτροφωτισμού, αλλά και η εφαρμογή υποχρεωτικού θερμοστάτη σε όλα τα κτίρια.
«Πυριτιδαποθήκη για την κοινωνία»
Το γαλλικό παράδειγμα, οι ογκώδεις δηλαδή συγκεντρώσεις και μαζικές κινητοποιήσεις στη Γαλλία την περασμένη τριετία, σε συνδυασμό με τις δραματικές περικοπές στην κατανάλωση ενέργειας που καλούνται να πραγματοποιήσουν σε άμεσο χρόνο τα γερμανικά νοικοκυριά έχουν ήδη κινητοποιήσει τις Αρχές της χώρας, την ώρα που ο Γερμανός καγκελάριος Ολαφ Σολτς απηύθυνε δραματική έκκληση για αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση της πρωτόγνωρης αυτής ενεργειακής κρίσης, την οποία παρομοίασε με «πυριτιδαποθήκη για την κοινωνία».
Με τα αποθέματα αερίου να φθίνουν τους επόμενους μήνες σε αντιδιαστολή με την υποβόσκουσα κοινωνική πίεση, στα μέτρα της γαλλικής κυβέρνησης περιλαμβάνεται και η διαφύλαξη της εσωτερικής ασφάλειας, καθώς 30.000 ένοπλοι, έφεδροι πολίτες αναμένεται να περιπολούν στους δρόμους από το ερχόμενο φθινόπωρο, προκειμένου να συνδράμουν στο έργο της γαλλικής Αστυνομίας
Στο διαμορφωθέν σκηνικό, αρκετοί Γερμανοί αξιωματούχοι μιλούν ανοιχτά για το ενδεχόμενο κοινωνικής έκρηξης λόγω της ανόδου των τιμών της ενέργειας. Πρώτη η υπουργός Εξωτερικών Αναλένα Μπέρμποκ προειδοποίησε για «επαπειλούμενη λαϊκή εξέγερση», ενώ κάποιες ακρότητες έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους, καθώς δεξιοί εξτρεμιστές στη Σαξονία βγήκαν στους δρόμους για να «δικάσουν» τον αντικαγκελάριο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπεύθυνο για την Ενεργειακή Πολιτική της χώρας. Σύμφωνα με την Deutsche Welle, το ομοσπονδιακό υπουργείο Εσωτερικών της Γερμανίας αναμένει «διαμαρτυρίες ανάλογου μεγέθους με εκείνες κατά των περιορισμών της πανδημίας», μολονότι ο κορωνοϊός δεν επέτεινε τις κοινωνικές ανισότητες στον ίδιο βαθμό με τον υψηλό πληθωρισμό και το ράλι στις τιμές των καυσίμων και των βασικών προϊόντων διατροφής, που πριμοδοτούν κατά κύριο λόγο τον λαϊκισμό, απειλώντας σοβαρά την κοινωνική συνοχή στη Γερμανία.
Η γενικευμένη ανησυχία στο γερμανικό πολιτικό σύστημα, ωστόσο, αναφορικά με τις πραγματικές αντοχές της… γερμανικής τσέπης, φέρνει πιο κοντά τη λειτουργία από την 1η Οκτωβρίου μιας νέας διοίκησης στις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας, η οποία θα είναι υπεύθυνη, κατά την «Berliner Zeitung», για την «επιχειρησιακή διαχείριση των εθνικών δυνάμεων στο πλαίσιο της εσωτερικής ασφάλειας». Η νέα διεύθυνση θα εδρεύει στο Βερολίνο, με σκοπό να αναλαμβάνει «την επιχειρησιακή διαχείριση των εθνικών δυνάμεων στο πλαίσιο της εσωτερικής ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένης της διοικητικής βοήθειας και της βοήθειας σε καταστροφές καθώς και της πολιτικοστρατιωτικής συνεργασίας», την ώρα που 10-15 περισσότερα ευρώ απαιτούνται το τελευταίο διάστημα για τον μέσο Γερμανό πολίτη σε κάθε νέα αγορά βασικών ειδών διατροφής, σε σχέση με τους προηγούμενους μήνες.
Μετά τα εκτενή περιοριστικά μέτρα, σε προληπτικές ενέργειες στον τομέα της ασφάλειας προχωρά τις τελευταίες ημέρες και η Ισπανία, η οποία άναψε το πράσινο φως ώστε να εγκατασταθούν μικροσκοπικές κάμερες, ενσωματωμένες στις στολές των αστυνομικών, ώστε να παρακολουθούνται σε εικοσιτετράωρη βάση οι αλληλεπιδράσεις της ισπανικής Aστυνομίας με το κοινό. Οι κάμερες, οι οποίες ενεργοποιούνται τόσο χειροκίνητα όσο και αυτόματα, αποσκοπούν στην ενίσχυση της εσωτερικής ασφάλειας, ενώ σε σύντομο διάστημα θα είναι διαθέσιμες και προς την ισπανική πολιτοφυλακή, την Guardia Civil
Ιταλία και Βέλγιο
Οι όποιες σπίθες κοινωνικής αναταραχής στην Ευρώπη δεν αποκλείεται να ανάψουν λίγο πριν από τα Χριστούγεννα με επίκεντρο τη Γερμανία, την Αυστρία, την Ιταλία και το Βέλγιο, όπως εκτιμά η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς η καθημερινότητα των πολιτών και μαζί το ΑΕΠ τους υπολογίζεται ότι θα πληγούν σημαντικά, αν οι κυβερνήσεις τους δεν καταφέρουν μέχρι τα τέλη του χρόνου να εναρμονιστούν με τους ανώτατους στόχους αποθήκευσης φυσικού αερίου. Ηδη έντονη είναι η σχετική ανησυχία επί γερμανικού εδάφους, καθώς τα διαθέσιμα αποθέματα σε ντίζελ και πετρέλαιο θέρμανσης αναμένεται να συρρικνωθούν τον ερχόμενο Νοέμβριο στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2011, όπως εκτιμά η Wood Mackenzie, αυξάνοντας κι άλλο τα περιθώρια αντίδρασης από τη γερμανική κυβέρνηση.
Πάντως, ο αντίκτυπος της ενεργειακής κρίσης στη Γερμανία έχει ανέλθει σε ιστορικά για την οικονομία της χώρας επίπεδα, σε σημείο που γερμανικοί κολοσσοί να πρωτοστατούν εθελοντικά στη λήψη μέτρων περικοπής της ενεργειακής κατανάλωσης, αν και κάθε πρόβλεψη για την ενεργειακή αυτάρκεια της χώρας φαντάζει ουτοπία εν όψει του χειμώνα. Προχωρώντας, ωστόσο, σε ένα γενναίο σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας, η Deutsche Bank επιχειρεί να καταναλώσει 4.900.000 kWh λιγότερες ανά έτος (που ισοδυναμούν με τη μέση ετήσια κατανάλωση 1.600 νοικοκυριών με δύο άτομα), λαμβάνοντας αποφασιστικά μέτρα σε περίπου 1.400 κτίριά της, όπως: μέγιστη θερμοκρασία δωματίου σε όλα τα κτίρια από 23°C στους 25°C, μόνο κρύο τρεχούμενο νερό στις τουαλέτες, απενεργοποίηση φωτεινών πινακίδων και λογοτύπων από τις 10 μ.μ. και 6 π.μ., δυνατότητα νυχτερινού φωτισμού μόνο στα ΑΤΜ και… τίτλους τέλους για το σιντριβάνι μπροστά από τα κεντρικά γραφεία της τράπεζας στη Φρανκφούρτη.
Παράλληλα, στα μέτρα που λαμβάνει η τράπεζα και τα οποία «συμβάλλουν επίσης στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας», συγκαταλέγεται και η απόφασή της να μειώσει δραστικά το χαρτοφυλάκιο ακινήτων της, καλύπτοντας λιγότερους χώρους κατά 40% στη Φρανκφούρτη. Παρά την τολμηρή εξοικονόμηση, ο φόβος της οριστικής διακοπής στην προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου τους επόμενους μήνες πλανάται απειλητικά πάνω από την Ευρώπη, σε περίπτωση μάλιστα που ο φετινός ευρωπαϊκός χειμώνας συνδυαστεί με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.
Το υπουργείο Εσωτερικών της Γερμανίας αναμένει «διαμαρτυρίες ανάλογου μεγέθους με εκείνες κατά των περιορισμών της πανδημίας», μολονότι ο κορωνοϊός δεν επέτεινε τις κοινωνικές ανισότητες στον ίδιο βαθμό με τον υψηλό πληθωρισμό και το ράλι στις τιμές των καυσίμων και των βασικών προϊόντων διατροφής
Στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου, στο «κρυφό» σχέδιο της βρετανικής κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της έλλειψης ενεργειακών πόρων περιλαμβάνονται οργανωμένες διακοπές ρεύματος τόσο στη βιομηχανία όσο και στα νοικοκυριά κατά τον ερχόμενο Ιανουάριο, καθώς τα ενεργειακά διαθέσιμα φθάνουν μετά βίας μέχρι τα τέλη του έτους. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Bloomberg, μπροστά σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο το Λονδίνο επεξεργάζεται ένα εναλλακτικό σχέδιο βασισμένο σε οργανωμένες διακοπές ρεύματος («οργανωμένα μπλακ άουτ»), αφού το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας θα μπορεί να εγγυηθεί κατά πάσα πιθανότητα μόνο το ένα έκτο της αναγκαίας ενέργειας στις ώρες αιχμής και παρότι η βρετανική κυβέρνηση προωθεί την επαναλειτουργία σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα. Αν, όμως, όλα στον κεντρικό ενεργειακό σχεδιασμό του Ηνωμένου Βασιλείου αποτύχουν, τότε ο Ιανουάριος του 2023 θα κυλήσει χωρίς ηλεκτροδότηση για τέσσερις ημέρες κι ενώ δύσκολα το Λονδίνο θα εξασφαλίσει την τροφοδοσία από γειτονικές χώρες, καθώς καθεμία εξ αυτών θα επιδίδεται σε έναν εθνικό αγώνα δρόμου για την κάλυψη των εγχώριων ενεργειακών αναγκών.
Ελλείψεις στα ράφια
Η ενεργειακή αυτάρκεια, ωστόσο, για τις ευρωπαϊκές χώρες επιδρά καταλυτικά και στην απρόσκοπτη λειτουργία της εφοδιαστικής αλυσίδας, καθώς ιστορικές ευρωπαϊκές βιομηχανίες βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού λόγω της εκτόξευσης του ενεργειακού κόστους, με το ενδεχόμενο έλλειψης σειράς προϊόντων να καθίσταται σχεδόν βεβαιότητα για τον φετινό χειμώνα. Το πλήγμα είναι κυρίως ορατό στη γερμανική βιομηχανική παραγωγή, αφού επιχειρήσεις με τεράστιο κύκλο εργασιών ψάχνουν τρόπους για να επιβιώσουν τους επόμενους μήνες, γεγονός αδιανόητο τα αμέσως προηγούμενα χρόνια.
Τα πράγματα καθίστανται πιο δυσοίωνα για τη βιομηχανία γυαλιού, η οποία απαιτεί τόνους φυσικού αερίου για την καθημερινή λειτουργία της, με αποτέλεσμα η Heinz-Glas, ηγέτιδα εταιρεία του κλάδου (με πελατολόγιο που περιλαμβάνει την Gucci και τη L’Οreal) να δίνει μάχη επιβίωσης, ενώ αχαρτογράφητο σε μεγάλο βαθμό παραμένει ακόμη το τοπίο αναφορικά με τη λειτουργία μονάδων της γερμανικής χημικής βιομηχανίας, καθώς η μία μετά την άλλη ζητούν εξαίρεση από τις αποφάσεις για την εφαρμογή δελτίου στο ρεύμα.
ΠΗΓΗ: https://www.protothema.gr