Του Χαράλαμπου Ζάκου
Το ημερολόγιο έγραφε 10 Ιουλίου 2002 όταν η Κύπρος ξυπνούσε με το άκουσμα της τραγωδίας
«Ελικόπτερο της Εθνικής Φρουράς κατέπεσε σήμερα το πρωί. Και οι πέντε επιβαίνοντες σκοτώθηκαν. Μεταξύ αυτών και ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, Αντιστράτηγος Ευάγγελος Φλωράκης», ήταν η πρώτη είδηση που μεταδόθηκε από το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων το πρωινό της 10ης Ιουλίου 2002, λίγες ώρες μετά την πτώση του BELL 206 στα Κούκλια, με αποτέλεσμα τους θανάτους εκτός του Αρχηγού της ΕΦ και του Διοικητή της Αεροπορίας, Ταξίαρχου Στέλιου Δεμένεγα, του Υποπλοίαρχου Νίκου Γεωργίου και των δύο χειριστών του ελικοπτέρου, Σμηναγού Πάρι Αθανασιάδη και Υποσμηναγού Μιχάλη Σιακαλλή.
«Αυτό είναι το κόστος, είναι το τίμημα που καλείται ένας λαός, μια χώρα να καταβάλει όταν διεξάγει αγώνα για απελευθέρωση», ήταν τα πρώτα λόγια του τότε Υπουργού Άμυνας, Σωκράτη Χάσικου, ανακοινώνοντας επίσημα την πτώση του BELL 206, ενώ λίγο αργότερα ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, συνοδευόμενος από τον τότε Υπουργό Άμυνας, Σωκράτη Χάσικο, με ελικόπτερο που απογειώθηκε από το Προεδρικό Μέγαρο, είχαν μεταβεί στον τόπο της πτώσης του ελικοπτέρου της Εθνικής Φρουράς που στοίχισε τη ζωή στους πέντε αξιωματικούς.
Η πορεία του μέχρι την πτώση
Το μοιραίο ελικόπτερο είχε απογειωθεί από το αεροδρόμιο Λακατάμειας με κατεύθυνση την αεροπορική βάση Πάφου, για την παρακολούθηση νυκτερινής εκπαιδευτικής δραστηριότητας από τον Αρχηγό ΓΕΕΦ, που δεν ήταν άλλη από πτήσεις επιθετικών ελικοπτέρων Mi-35 τα οποία είχαν παραληφθεί με άκρα μυστικότητα το 2001 και παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά την ημέρα της κηδείας του Ε. Φλωράκη.
Το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν κατέπεσε κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες μετά τις 4.20 π.μ. της 10ης Ιουλίου 2002, περίπου δύο χιλιόμετρα από την αεροπορική βάση Πάφου, σε χαράδρα στην περιοχή Διαρίζου, κοντά στο χωριό Κούκλια.
Αυτόπτες μάρτυρες είχαν αναφέρει πως είχαν δει φωτιά στην περιοχή της ατράκτου, ενώ το ελικόπτερο βρισκόταν ακόμη στον αέρα.
Γιατί έπεσε το μοιραίο BELL 206
Στις 23/8/2002, λίγες ημέρες μετά την πτώση του ελικοπτέρου ο τότε Υπουργός Άμυνας, Σωκράτης Χάσικος, ανακοίνωνε το αποτέλεσμα του πορίσματος σχετικά με την έρευνα για την πτώση του ελικοπτέρου της ΕΦ.
«Σε πυρκαγιά, η οποία προκλήθηκε από ανεξακρίβωτη αιτία, οφείλεται η πρόσκρουση στο έδαφος του ελικοπτέρου Μπελ 206, κατά την οποίαν έχασαν τη ζωή τους οι επιβαίνοντες του ελικοπτέρου», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Χάσικος.
Σύμφωνα με το πόρισμα από την έρευνα δεν προέκυψαν στοιχεία ανθρωπίνου σφάλματος ή εξωγενών παραγόντων (δολιοφθορά) τα οποία να επέδρασαν στην πρόκληση του ατυχήματος.
Πλαισιούμενος από τον Αρχηγό του ΓΕΕΦ, Αντιστράτηγο Αθανάσιο Νικολοδήμο και το Διοικητή Αεροπορίας Ταξίαρχο Αθανασίου, ο κ. Χάσικος είπε ότι η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στο ελικόπτερο, “είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια ελέγχου του αεροσκάφους, είτε διότι επεκτάθηκε στο χώρο διακυβέρνησης είτε διότι κατέστρεψε τις ράβδους του συστήματος ελέγχου πτήσεων”.
Στο πόρισμα της διερευνητικής επιτροπής το οποίο αριθμεί 33 συνολικά σελίδες αναφέρονται ως “πιθανές αιτίες πρόκλησης της πυρκαγιάς “η διαρροή καυσίμου στο ελικόπτερο λόγω θραύσης ή αστοχίας υλικού, του συστήματος καυσίμου σκάφους (δεξαμενές καυσίμου ή σωληνώσεις) με ταυτόχρονη ύπαρξη πηγής θερμότητας – βραχυκύκλωμα στο ηλεκτρικό σύστημα καυσίμου που βρίσκεται εντός των δεξαμενών καυσίμου – η υπερθέρμανση των τριβέων του συγκροτήματος των ενισχυτικών αντλιών καυσίμου“.
Ο Υπουργός Αμυνας είχε πει ότι από την εξέταση του “κυρίου και ουραίου στροφείου” του ελικοπτέρου, διαπιστώθηκε “ότι δεν προϋπήρξε ανωμαλία στη λειτουργία του κατά τη πτήση και ότι αυτά παρέμειναν κανονικά τοποθετημένα επί του ελικοπτέρου και λειτουργούσαν μέχρι και τη στιγμή της πρόσκρουσης”.
Σημείωσε επίσης ότι από την κατάσταση που βρέθηκε ο κινητήρας, εξάγεται το συμπέρασμα “ότι δεν παρουσίαζε πρόβλημα περιστροφής των κύριων τμημάτων του, πριν την πρόσκρουση, δεν εκδηλώθηκε πυρκαγιά στο εσωτερικό ή εξωτερικό του πριν την πρόσκρουση και ότι κατά την πρόσκρουση οι στροφές του ήταν μηδενικές ή πλησίον του μηδενός και κατά συνέπεια ο κινητήρας δεν είχε ισχύ”.
Ο κ. Χάσικος αναφέρθηκε και στη θέση στην οποία βρέθηκαν τα χειριστήρια και ο διακόπτης καυσίμου και είπε ότι “σε περίπτωση που δεν αποτελούν επακόλουθο της πρόσκρουσης, υποδηλώνουν ότι ο κυβερνήτης προέβη στις αρχικές απαιτούμενες ενέργειες αναγκαστικής προσγείωσης με αυτοπεριστροφή”.
Σε ότι αφορά τον πυροσβεστήρα του ελικοπτέρου, ο ΥΠΑΜ είπε ότι “βρέθηκε κενός και χωρίς την περόνη ασφαλείας του, εντός των συντριμμιών του ελικοπτέρου και προωθήθηκε από την επιτροπή για εργαστηριακό έλεγχο”.
Οπως είπε, “δεν κατέστη δυνατό να εξακριβωθεί αν ο πυροσβεστήρας χρησιμοποιήθηκε κατά την πτήση ή κενώθηκε μετά λόγω της υψηλής θερμοκρασίας που αναπτύχθηκε κατά την ανάφλεξη μετά την πρόσκρουση.
Για το ενδεχόμενο η πτώση του ελικοπτέρου να οφείλεται σε δολιοφθορά, ο ΥΠΑΜ είπε ότι “δεν ανεβρέθηκαν οποιαδήποτε στοιχεία τα οποία να συνηγορούν στην ύπαρξη δολιοφθοράς”.
Όπως είπε, από την έρευνα της επιτροπής, διαπιστώθηκε ότι “δεν υπήρξε έκρηξη του ελικοπτέρου στον αέρα με διασκορπισμό τμημάτων του, καθότι δεν ανεβρέθηκαν τμήματα του εκτός του σημείου πρόσκρουσης”.
Από τον έλεγχο των συντριμμιών που πραγματοποιήθηκε από πυροτεχνουργό όσο και από την νεκροψία επί των σορών των επιβαινόντων, διαπιστώθηκε, όπως είπε ο κ. Χάσικος, ότι δεν προέκυψαν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το ελικόπτερο πλήγηκε από πολυβόλο όπλο.
Επίσης, κατά την εργαστηριακή εξέταση για ανίχνευση υπολειμμάτων εκρηκτικής ύλης που πραγματοποιήθηκε από την εγκληματολογική υπηρεσία της Αστυνομίας σε συνεργασία με το Κρατικό Χημείο, “δεν ανιχνεύτηκε εκρηκτική ύλη”.
Ο ΥΠΑΜ είπε επίσης ότι από τις απομαγνητοφωνήσεις των συνομιλιών του πληρώματος του ελικοπτέρου με τους πύργους ελέγχου των Αεροδρομίων Πάφου και Λάρνακας, διαπιστώνεται ότι στις 04:35 της 10ης Ιουλίου και σε θέση 10 ναυτικών μιλιών ανατολικά της Πάφου “η πτήση εξελισσόταν ομαλά χωρίς να εμφανίζεται οποιοδήποτε πρόβλημα”.
Πρόσθεσε ότι 6 λεπτά αργότερα “υπάρχει εκπομπή ασύρματου στη συχνότητα προσέγγισης του Αεροδρομίου Πάφου διάρκειας περίπου 4 δευτερολέπτων χωρίς να διακρίνεται φωνή”.
Ο κ. Χάσικος είπε ότι από τις εικόνες των ραντάρ που κατέγραψαν όλη την πτήση του ελικοπτέρου, διαπιστώνεται ότι σε θέση 1 περίπου χιλιομέτρου προ της απόσβεσης του ίχνους του ελικοπτέρου, “παρατηρήθηκε απότομη αύξηση της ταχύτητας που εκτιμάται πέραν των 140 ναυτικών μιλιών, η οποία ξεπερνά το μέγιστο όριο ταχύτητας του ελικοπτέρου γεγονός που επιβεβαιώνει την απότομη βύθιση του ελικοπτέρου”.
Οι καταθέσεις των αυτόπτων μαρτύρων, οι οποίοι παρακολουθούσαν διαδοχικά την πτητική συμπεριφορά του ελικοπτέρου κατά τα τελευταία στάδια της πτήσης του, συγκλίνουν, σύμφωνα με το πόρισμα, στη διαπίστωση ότι το ελικόπτερο είχε φωτιά στο αέρα, στην περιοχή της ατράκτου.
Η ύπαρξη φωτιάς, όπως είπε ο κ. Χάσικος, “επιβεβαιώνεται και από τις ιατροδικαστικές εκθέσεις, σύμφωνα με τις οποίες διαπιστώνεται ότι οι επιβαίνοντες εισέπνευσαν μονοξείδιο του άνθρακα από καπνούς φωτιάς πριν την πρόσκρουση”.
Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων την επομένη της τραγωδίας
Το τραγικό δυστύχημα στην Πάφο με τη συντριβή του στρατιωτικού ελικοπτέρου στο οποίο επέβαιναν ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς, Αντιστράτηγος Ευάγγελος Φλωράκης, ο Διοικητής της Αεροπορίας Στέλιος Δεμέναγας και άλλοι τρεις Κύπριοι αξιωματικοί, που χάθηκαν όλοι στο βωμό του καθήκοντος, δέσποζε των πρωτοσέλιδων των εφημερίδων της 11ης Ιουλίου, που αναφέρονται εκτενώς στα γεγονότα, τις έρευνες για την εξακρίβωση των αιτιών και τις πιθανές εκδοχές καθώς και στα βιογραφικά των πέντε νεκρών.
Η “Αλήθεια” στο κύριο θέμα υπό τον τίτλο “Στο καλό Στρατηγέ” έγραφε ότι σπάραξε η καρδιά της Κύπρου από τον αδόκητο χαμό εν ώρα καθήκοντος πέντε επίλεκτων στελεχών της Εθνικής Φρουράς με πρώτο τον ίδιο τον αρχηγό της τον Αντιστράτηγο Ευάγγελο Φλωράκη. Του ελικοπτέρου τύπου “Μπελ 206” που συνετρίβη στην περιοχή “Χάννα” του χωριού Κούκλια της Πάφου επέβαιναν εκτός από τον Αρχηγό της Εθνικής Φρουράς, ο Διοικητής της Αεροπορίας ταξίαρχος Στέλιος Δεμέναγας, ο υποπλοίαρχος και υπασπιστής του Αρχηγού Νικόλας Γεωργίου και οι δύο χειριστές υποσμηναγός Αθανασιάδης Πάρις και υποσμηναγός Σιακαλλής Μιχάλης. Αλλού η εφημερίδα γράφει ότι ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών δεν πέρασε τελικά από το Αεροδρόμιο Λάρνακας όπως είχε ανακοινωθεί προχθές.
“Η Μάχη” με τον ερωτηματικό τίτλο “Γιατί Θεέ μου;” αναφερόταν στον τραγικό χαμό του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς μαζί με τους τέσσερις συνεργάτες και επιτελείς του κατά τη διάρκεια διατεταγμένης αποστολής. Αλλού η εφημερίδα γράφει ότι η απώλεια του Ευάγγελου Φλωράκη και το κενό που δημιουργήθηκε στην ιεραρχία αναγκάζουν την κυβέρνηση να προχωρήσει στην εκλογή και διορισμό νέου αρχηγού της Εθνικής Φρουράς. Ως πιθανός αντικαταστάτης του Αντιστράτηγου Ευάγγελου Φλωράκη φαίνεται να είναι ο εν αποστρατεία Στρατηγός Μανούσος Παραγιουδάκης. Σύμφωνα με την εφημερίδα, ο διορισμός του νέου Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς αναμένεται να γίνει σήμερα ή αύριο.
Ο “Πολίτης” στο κύριο θέμα υπό τον τίτλο “Η θυσία που δεν έπρεπε” έγραφε ότι περισσότερο φως για τα αίτια της πτώσης του ελικοπτέρου της Εθνικής Φρουράς που είχε ως αποτέλεσμα το χαμό του Αρχηγού της και τεσσάρων άλλων αξιωματικών αναμένεται να ρίξουν Ελλαδίτες εμπειρογνώμονες που έφθασαν χθες βράδυ στην Κύπρο. Αλλού η εφημερίδα αναφέρει πως στην εκδοχή του ατυχήματος φαίνεται να συγκλίνουν μέχρι στιγμής οι ενδείξεις για το τραγικό συμβάν και πως ο Υπουργός Αμυνας Σωκράτης Χάσικος διαβεβαίωσε πως δεν υπάρχει κενό εξουσίας στην Εθνική Φρουρά.
“Η Σημερινή” με κύριο τίτλο “Αποκλείουν δολιοφθορά” αναφερόταν στο ιστορικό των τραγικών γεγονότων και σημειώνει πως από τις πρώτες ενδείξεις, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, φαίνεται να αποκλείεται εκ πρώτης όψεως το ενδεχόμενο δολιοφθοράς και πως ο Πρόεδρος Κληρίδης δήλωσε πως το ελικόπτερο φαίνεται να ανετράπη σε χαράδρα κατά την προσγείωσή του. Η εφημερίδα κάνει αφιέρωμα στον Αρχηγό της ΕΦ Ευάγγελο Φλωράκη κάτω από τον τίτλο “Ο αετός πεθαίνει στον αέρα”. Αλλού σημειώνει πως ο κατοχικός ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς ισχυρίζεται ότι απέτυχε στις συνομιλίες, επειδή όπως δήλωσε, δεν έπεισε ούτε τον κ. ντε Σότο ούτε τα Ηνωμένα Εθνη ότι η αδυναμία εξεύρεσης λύσης στο Κυπριακό οφείλεται στην καλή διάγνωση του προβλήματος.
“Ο Φιλελεύθερος” έγραφε στο κύριο θέμα με τίτλο “Ορφάνεψε η ΕΦ” ότι το ήταν το πιο δυνατό κτύπημα στην Εθνική Φρουρά μετά το 1974 και πως από την πρώτη στιγμή σήμανε συναγερμός και “άναψαν” οι επικοινωνίες με την Αθήνα. Πολιτική απόφαση και στις δύο πρωτεύουσες είναι ότι η αντικατάσταση του Ευάγγελου Φλωράκη πρέπει να γίνει άμεσα για να μην δοθεί σε καμία περίπτωση η εικόνα αναστολών. Γράφει ότι Ελλαδίτες εμπειρογνώμονες έφθασαν χθες το βράδυ για να εξατάσουν τα αίτια της συντριβής του ελικοπτέρου. Ερχονται επίσης ειδικοί από την κατασκευάστρια εταιρεία του ελικοπτέρου Βell, αμερικανική Textron, καθώς και ειδικοί από την Rolls Royce, την κατασκευάστρια εταιρεία του κινητήρα. Αλλού σημειώνει πως στις 4 Αυγούστου αναμένεται να συλλειτουργήσουν για πρώτη φορά όλοι οι Συνοδικοί εκτός και αν απουσιάζει ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Παύλος, ο οποίος δεν αναγνωρίζει ακόμη τον Κύκκου Νικηφόρο ισχυριζόμενος ότι είναι αντικαταστατική η ανάδειξή του σε Επίσκοπο.
Η “Χαραυγή” με κύριο τίτλο “Η Κύπρος θρηνεί” ανέφερε πως η Κύπρος θρηνεί τον άδικο χαμό πέντε επίλεκτων αντρών της Εθνικής Φρουράς. Συγκλονισμό και θλίψη εξέφρασαν χθες με δηλώσεις τους σύσσωμη η πολιτική ηγεσία της Κύπρου και της Ελλάδας, ενώ κόμματα και οργανώσεις με ανακοινώσεις τους υπογραμμίζουν τη μεγάλη επώλεια για την Εθνική Φρουρά και την Κύπρο ολόκληρη. “Μηχανική βλάβη και σκοτάδι” οι πρώτες εκδοχές για την πτώση του ελικοπτέρου”, γράφει η εφημερίδα. Αλλού σημειώνει πως ο Δανός Υπουργός Εξωτερικών και Προεδρεύων του Συμβουλίου της ΕΕ Per Stig Moller επανέλαβε χθες ενώπιον της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωβουλής ότι η λύση του Κυπριακού είναι επιθυμητή αλλά όχι προϋπόθεση για την ένταξη της νήσου στην ΕΕ.
Η αγγλόφωνη “Cyprus Mail” έγραφε στο κύριο θέμα υπό τον τίτλο “Αρχίζει έρευνα για την αεροπορική συντριβή που σκότωσε τον Φλωράκη” πως έφθασαν βράδυ στο νησί Ελλαδίτες οι οποίοι θα συμμετάσχουν στην έρευνα για τη χθεσινή συντριβή του ελικοπτέρου κοντά στην Πάφο, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο του Αρχηγού της ΕΦ, του Διοικητή της Αεροπορίας και τριών άλλων αξιωματικών του στρατού. Αλλού η εφημερίδα σημειώνει πως οι επενδυτές στο Χρηματιστήριο εξέφρασαν χθες ανησυχία για την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου υπέρ μια ιδιωτικής εταιρείας που κατακρατά τα χρήματα επενδυτών.
Τα ειρωνικά σχόλια της εθνικιστικής «Βολκάν» και τα πρωτοσέλιδα του Τ/κ Τύπου για την τραγωδία
Η “Αφρίκα” αναφέρεται στη συντριβή του ελικοπτέρου υπό τον πρωτοσέλιδο τίτλο “Νεκρός ο Αρχηγός της Εθνικής Φρουράς σε δυστύχημα από πτώση ελικοπτέρου”. Σε επίτιτλο αναφέρει ότι η “Νότια Κύπρος ξύπνησε χθες με πένθιμα εμβατήρια”.
Η “Μπιρλίκ” σε τίτλο της ανέφερε: “Τριήμερο πένθος στο Νότο μετά το δυστύχημα στο οποίο σκοτώθηκε ο Αρχηγός της ΕΦ και ο Διοικητής της Αεροπορίας”.
Στην προμετωπίδα η εφημερίδα “Ορτάμ” έγραφε: “Στο Νότο έπεσε ελικόπτερο. Πέντε οι νεκροί”.
Αναφορά στο δυστύχημα έκανε και η εθνικιστική εφημερίδα “Βολκάν” υπό τον επίτιτλο “Δεν πάει χαμένη η κατάρα” και τίτλο “Κάηκαν σαν λαμπάδα”. Η εφημερίδα αναφέρει “ο Στρατηγός προτού σκοτωθεί δήλωσε ότι στόχος του είναι να υψώσει την ελληνική σημαία στον Πενταδάκτυλο και να πιει τουρκικό αίμα στην Κερύνεια”.
Σε έναν από τους υπότιτλούς της η “Βολκάν” έγραφε “πώς ο Φλωράκης ονειρευόταν ότι θα καταλάβει την Κερύνεια με τέτοιο στρατό και ελικόπτερα”.
ΠΗΓΗ: https://www.offsite.com.cy