Γράφει ο Τόκας Βασίλειος, Έφ. Αξιωματικός Ειδικών Δυνάμεων
Κι ενώ είναι σε πλήρη εξέλιξη η δυσάρεστη κατάσταση, στην οποία έχει περιέλθει η χώρα, με τα αλλεπάλληλα πύρινα μέτωπα να κατακαίουν δασικές και όχι μόνο εκτάσεις ανά τη χώρα, έρχεται και πάλι στο προσκήνιο ο όρος “Ασύμμετρες Απειλές”, μετά και από μια σειρά συλλήψεων με την κατηγορία του εμπρησμού.
Τι εννοούμε όμως με τον όρο “Ασύμμετρες Απειλές” ?
Αν και ο όρος ξεκίνησε ως στρατιωτικός, προκειμένου να εκφράσει τη δράση μικρών συμβατικών, οργανωμένων ή μη, ομάδων με “πτωχό” εξοπλισμό μέχρι και εξοπλισμό που θα μπορούσε να επιφέρει μεγάλο πλήγμα (Weapons of Massive destruction), επιφέροντας πλήγμα κατά πολύ μεγαλύτερο συγκριτικά με τα μέσα που διαθέτουν, σε μια μεγαλύτερη δύναμη (ασύμμετρο αποτέλεσμα), παρόλα αυτά καθιερώθηκε ως όρος για να περιγράψει τις απειλές που υποσκάπτουν κοινωνικοπολιτικές δομές, υποδομές, ακόμα και το Πολίτευμα μιας χώρας και που μπορεί να έχουν είτε ιδεολογικό υπόβαθρο, είτε μπορεί να “υποστηρίζονται” από τρίτες χώρες, με στρατηγικά ή τακτικά οφέλη για λογαριασμό τους.
Πολλές φορές, τα συμφέροντα των εγχώριων και αλλοδαπών Ασύμετρων Απειλών διαπλέκονται, είναι κοινά, με αποτέλεσμα να υπάρχει συνεργασία αυτών για επίτευξη κοινού σκοπού, για παράδειγμα ο στόχος της Πολιτειακής/Πολιτικής ανωμαλίας σε μια χώρα, που θα επιφέρει αδυναμία και σε Οικονομικό/Στρατιωτικό/Κοινωνικό επίπεδο, μπορεί να είναι κοινός Αντικειμενικός Σκοπός (ΑΝΣΚ) μιας ξένης Μυστικής Υπηρεσίας, αλλά και μιας μερίδας του εντόπιου πληθυσμού, με ιδεολογία μίσους προς το ίδιο τους το κράτος/πατρίδα και κάθε τι που εκφράζει αυτά, στη συγκεκριμένη περίπτωση καθιερώθηκε ο όρος Πέμπτη (5η) Φάλαγγα, προερχόμενη από τον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο.
Συνοψίζοντας τα παραπάνω, μπορούμε λοιπόν να πούμε ότι οι σκοποί ύπαρξης Ασύμμετρων Απειλών μπορεί να είναι Ιδεολογικοί, όπως αντάρτικα πόλεων, δολιοφθορές σε υποδομές εντός Αστικού Ιστού, να είναι Γεωστρατηγικοί όπως Ασύμμετρες επιθέσεις πολλαπλών μορφών σε υποδομές μιας χώρας από άλλη εχθρικά διακείμενη προς αυτήν χώρα για κάμψη του ηθικού των πολιτών, απώλεια εμπιστοσύνης προς την εκάστοτε κυβέρνηση του κράτους, καταστροφή της Οικονομίας, σπατάλη υλικών Πόρων και ανθρωπινου δυναμικού, δοκιμασία των αντανακλαστικών ευαίσθητων Δομών αλλά και φθορά τους όπως, οι Στρατιωτικές, Σωμάτων Ασφαλείας, κτλ. ακόμα και Οικονομικοί όπως, το Οικονομικό όφελος ιδιωτών από την καταστροφή φυσικού πλούτου ή υποδομών.
Ποια μορφή μπορεί να έχει ένα Ασύμμετρο Πλήγμα, ώστε να επιτύχει τους ανωτέρω σκοπούς; Υπάρχει ποικιλία τρόπων δράσεως. Βομβιστικές επιθέσεις, δηλητηριάσεις υδάτων, καταστροφή φραγμάτων ύδατος, οδικών αρτηριών, δολιοφθορές σε Μονάδες Παραγωγής Ενέργειας, δολοφονίες σημαντικών προσώπων, «επιθετικές» ενέργειες σε περιοχές ώστε να κάμψουν το ηθικό του πληθυσμού, οργανωμένος ξεσηκωμός μειονοτικών ομάδων ενάντια στο κράτος που τους φιλοξενεί, πρόκληση πυρκαγιών με σκοπό την καταστροφή δασικών εκτάσεων, διαφόρων υποδομών, αστικού ιστού, επαρχιακών οικισμών, πρόκληση νεκρών κτλ., με αποτέλεσμα να επιτευχθούν οι στόχοι που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αναφερόμαστε βεβαίως, σε Ασύμμετρες Απειλές εν καιρώ ειρήνης κι όχι με τη στρατιωτική τους μορφή, καθώς εκεί απαιτείται διαφορετική προσέγγιση και ανάλυση. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Πολιτεία έχει τη δυνατότητα να αντιμετωπίσει τέτοιες απειλές και με ποιο τρόπο. Η απάντηση είναι ΝΑΙ! Έχει σαφώς τέτοια δυνατότητα. Η δυνατότητα αυτή έγκειται σε δύο μέρη. Αυτό της ΠΡΟΛΗΨΗΣ και αυτό της ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ -ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ. Όσον αφορά την πρόληψη, κάθε οργανωμένο Κράτος, πλέον, διαθέτει όλη εκείνη την τεχνολογία, το έμπειρο προσωπικό και τα μέσα ώστε να γνωρίζει εκ των προτέρων ποιοι προτίθενται και γιατί να εκτελέσουν τέτοιες Επιχειρήσεις «Ανορθόδοξου Πολέμου». Τα πάντα είναι θέμα πολιτικής βούλησης. Όταν η εκάστοτε Κυβέρνηση «επιτρέψει» στις επιφορτισμένες για αυτόν το σκοπό κατάλληλες Υπηρεσίες να εργαστούν απρόσκοπτα προς αυτήν την κατεύθυνση, τότε τα αποτελέσματα είναι θεαματικά. Πολλές φορές όμως, παρατηρείται το γεγονός της εσκεμμένης ανοχής ύπαρξης τέτοιων ομάδων μέσα στον κοινωνικό ιστό για την εξυπηρέτηση μικροκομματικων σκοπιμοτήτων! Το θέμα είναι ότι πάντοτε αυτή η τακτική γυρίζει μπούμερανγκ σε όσους την εφαρμόζουν, καθώς τα χαρακτηριστικά μιας τέτοιου είδους απειλής είναι ότι δεν είναι γνωστά ο Χρόνος, ο Τρόπος και ο Τόπος που θα λάβει χώρα!
Τα χρόνια που μπορούσε να διατηρηθεί υψηλή μυστικότητα σε θέματα Εθνικής Ασφάλειας, έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Η Παγκοσμιοποίηση, η ανάπτυξη της Τεχνολογίας των Επικοινωνιών, τα social media κτλ., συμβάλλουν πλέον στο γεγονός αυτό. Κάθε Κράτος λοιπόν, που σέβεται τον εαυτό του, στον τομέα της πρόληψης από τέτοιου είδους ενέργειες, πρέπει να ενεργοποιήσει και τον πληθυσμό! Παλιότερα αναπτύχθηκε η ιδέα της Παλλαϊκής Άμυνας, η οποία όμως έφθινε για πολλούς και διάφορους λόγους, στο πλαίσιο μάλιστα μιας κοινωνίας με πλήρη αδιαφορία για πράγματα ουσίας. Είδαμε εν μέσω πυρκαγιών να αναπτύσσονται ξαφνικά ομάδες εθελοντών, ώστε να αντιμετωπίσουν κρίσιμες καταστάσεις! Αυτό είναι άκρως επικίνδυνο στις περιπτώσεις που οι άνθρωποι αυτοί είναι παντελώς ανεκπαίδευτοι, τόσο σε γνώσεις όσο και σε φυσική κατάσταση, ενώ μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, να υπάρξουν θύματα και να επιτευχθεί απρόσμενα ο στόχος της εκδήλωσης της Ασύμμετρης Απειλής. Πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε, ο εθελοντισμός να γίνει κουλτούρα της κοινωνίας, η κοινωνία να έχει γνώση πλέον, όλων αυτών των κινδύνων και απειλών και να εκπαιδευτεί ώστε να μπορεί ο μέσος πολίτης, μέσα από τον εθελοντισμό, να βοηθάει τον Κρατικό μηχανισμό όταν καταστεί αναγκαίο καθώς πρόκειται για καταστάσεις που άπτονται όλων των πολιτών μιας χώρας, έμμεσα ή άμεσα.
Μια άλλη βασική παράμετρος πρόληψης τέτοιων φαινομένων είναι η αντιμετώπιση στρατολόγησης νέων μελών σε ομάδες που έχουν σαν σκοπό τη μελλοντική (ή κι επί του παρόντος) δράση τους ως Ασύμμετρης Απειλής. Λίγο ή πολύ, είναι γνωστοί οι τρόποι στρατολόγησης, ενώ πλέον υφίσταται στρατολόγηση νεολαίας ακόμα και μέσα σε Σχολεία, με την ανοχή ή και τη συμμετοχή ανθρώπων εκ των έσω. Από την άλλη πλευρά, στον τομέα της αντιμετώπισης τα πράγματα είναι πιο συγκεκριμένα. Απόκτηση μέσων, υλικών και ανθρώπινου δυναμικού κατάλληλων να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις. Οργάνωση και χρηματοδότηση των επιφορτισμένων με την Εθνική Ασφάλεια υπηρεσιών (αυτό αφορά και την πρόληψη και την καταστολή), αλλά και αλλαγή του νομοθετικού περιεχομένου ώστε να αποτρέπει ο Νόμος από μόνος του την εύκολη διενέργεια καταστροφών από Ασύμμετρες και άλλου είδους απειλές. Όσον αφορά τις πυρκαγιές, το μέχρι τώρα Νομοθετικό πλαίσιο άφηνε να «πέσουν στα μαλακά» οι κατηγορούμενοι για εμπρησμό, με αποτέλεσμα, νομοθετικά τουλάχιστον, να μην υπάρχει σοβαρό τείχος προστασίας έναντι στο αδίκημα του εμπρησμού -δεν υφίσταται ως κακούργημα- βάση του άρθρου 264 του Ποινικού Κώδικα.
Εν κατακλείδι, πάντα το «μυστικό» σε κάθε περίπτωση είναι ένα. Η ύπαρξη πολιτικής βούλησης.