Το «Πάσχα του Καλοκαιριού», όπως αλλιώς αποκαλείται η Κοίμησις της Θεοτόκου, αποτελεί κι ημέρα μνήμης για τις Ένοπλες Δυνάμεις, αφού συμπίπτει με την θλιβερή επέτειο του Αντιτορπιλικού «ΕΛΛΗ».
του Χρήστου Μαζανίτη
Το ημερολόγιο έγραφε 15 Αυγούστου 1940, ώρα 08.25 π.μ. Ελάχιστα λεπτά πριν από την λιτάνευση της ιερής εικόνας της Παναγιάς της Τήνου, στην προκυμαία έχει συγκεντρωθεί πλήθος κόσμου.
Το ιταλικό υποβρύχιο Delfino πλησιάζει εν καταδύσει τον θαλάσσιο χώρο. Εξαπολύει τρεις τορπίλες κατά του Αντιτορπιλικού ΕΛΛΗ, που βρίσκεται αγκυροβολημένο αρόδο του λιμένα της Τήνου, συμμετέχοντας στις εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν της Παναγίας.
Από τις τρεις τορπίλες, η μία βρίσκει τον στόχο της, πλήττοντας το μηχανοστάσιο του θηριώδους πλοίου.
Το πλήρωμα δεν εγκαταλείπει. Με την βοήθεια επιβατικών πλοίων προσπαθούν να το ρυμουλκήσουν στα ρηχά. Στις 9.45 το πλήρωμα, παρά τις υπεράνθρωπες προσπάθειες αναγκάζεται να εγκαταλείψει.
Το ΕΛΛΗ βυθίζεται. Τα παραπλέοντα αλιευτικά σκάφη ΠΡΟΠΟΝΤΙΣ και ΕΛΕΝΗ, ιδιοκτησίας Μιχάλη Σπυρ. Πετυχάκη, παρά τον κίνδυνο εκρήξεων πλησιάζουν το βυθιζόμενο πλοίο. Ο Καπετάν Μιχάλης Πετυχάκης έδωσε σήμα στα σκάφη του να προσεγγίσουν και να περισυλλέξουν 24 τραυματίες ναυαγούς.
Χάρις στην ηρωική του πράξη, δεν πνίγηκε κανείς από τους τραυματίες. 9 άτομα από το πλήρωμα είχαν ήδη αφήσει την τελευταία του πνοή στο πλοίο από την έκρηξη.
Για την ηρωική του πράξη τιμήθηκε μαζί με το πλήρωμα του από τον Βασιλιά Γεώργιο και την Ελληνική κυβέρνηση με Τιμητική Ευαρέσκεια.
Το καταδρομικό Έλλη ναυπηγήθηκε το 1912 στις ΗΠΑ για λογαριασμό της κινεζικής κυβέρνησης με το όνομα Fei-Hung, όμως η παραγγελία ακυρώθηκε λόγω Εθνικιστικής Επανάστασης που ξέσπασε στην Κίνα την περίοδο εκείνη. Αγοράστηκε τελικά από την ελληνική κυβέρνηση το 1914.Το 1917 κατασχέθηκε από τους Γάλλους μαζί με τα υπόλοιπα πλοία του ελληνικού στόλου. Μετασκευάστηκε σχεδόν ριζικά, δέκα χρόνια αργότερα, στη Γαλλία, μεταξύ των ετών 1925-1927.Έλαβε μέρος στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο υπό γαλλική σημαία και στη συνέχεια υπό ελληνική στη Μικρασιατική Εκστρατεία.
Η βύθισή του έγινε σε ειρηνική περίοδο, αφού τότε η Ελλάδα δεν είχε ακόμη εμπλακεί στον πόλεμο. Αυτό συνέβη λίγους μήνες μετά, την 28η Οκτωβρίου του 1940.
Το 1950 στα πλαίσια των πολεμικών επανορθώσεων και σε αντικατάσταση της Έλλης, η Ιταλία παραχώρησε στην Ελλάδα το καταδρομικό Eugenio Di Savoia το οποίο μετονομάστηκε σε Έλλητον Ιούνιο του 1951.
Το 1985 Έλληνες δύτες ανακάλυψαν στο βυθό της Τήνου τα απομεινάρια της ιταλικής τορπίλης που βύθισε την Έλλη. Το εύρημα εκτίθεται στο Ναυτικό Μουσείο Πειραιώς.
Για τις Ένοπλες Δυνάμεις, η σημερινή ημέρα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Από τη μία είναι η Κοίμησις της Θεοτόκου και από την άλλη η μνήμη για τον τορπιλισμό του ΕΛΛΗ.
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος, συνοδευόμενος από τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ, Στρατηγό Κωνσταντίνο Φλώρο, θα παρακολουθήσουν την Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στην οποία θα χοροστατήσει ο Μητροπολίτης Σύρου, Τήνου, ‘Ανδρου, Κέας και Μήλου κ.κ. Δωρόθεος και την επιμνημόσυνη δέηση στο κενοτάφιο πεσόντων του ευδρόμου «ΕΛΛΗ». Στη συνέχεια, θα μεταβούν με πλοίο του Πολεμικού Ναυτικού στο θαλάσσιο χώρο όπου σημειώθηκε ο τορπιλισμός της «ΕΛΛΗΣ» τον Δεκαπενταύγουστο του 1940 όπου αναμένεται να ρίξουν στεφάνι στη μνήμη των πεσόντων.