Γιώργος Κουτσούκος
Οι στρατιωτικοί και ιδίως όσοι υπάγονται στις επονομαζόμενες Ένοπλες Δυνάμεις, αποτελούν, αν και εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα, μια όλως διακριτή κατηγορία. Και τούτο εξηγείται κυρίως λόγω της ειδικότερης συνθήκης εργασίας τους, αλλά και του ρόλου τους στη λειτουργία του στενού δημόσιου πυρήνα. Ως εκ τούτου, ο νομοθέτης θέσπιζε ανέκαθεν, παράλληλα με τις γενικώς ισχύουσες διατάξεις και πρόσθετες εξειδικευμένες ρυθμίσεις για τα ζητήματα αυτής της διακριτής κατηγορίας, μεταξύ των οποίων και του καθεστώτος συνταξιοδότησής τους.
Σε αδρές γραμμές και όλως εισαγωγικώς, ωστόσο, μπορούμε να πούμε πως το γεγονός της οικονομικής κρίσης και της επιτακτικής ανάγκης βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος οδήγησε μοιραία στο να επηρεαστούν τα συνταξιοδοτικά δεδομένα και αυτής της κατηγορίας των υπηρετούντων στις Ένοπλες Δυνάμεις (όπως άλλωστε και των λοιπών ασφαλισμένων). Οι ρυθμίσεις από το 2010 και μετά μετέβαλαν τις συνταξιοδοτικές τους παροχές, τα αναγκαία έτη υπηρεσίας και τα ελάχιστα όρια ηλικίας εξόδου από την υπηρεσία. Ταυτόχρονα, η σύνδεση (αμφιλεγόμενη στην ουσία της) της συνταξιοδότησης με την έννοια της αποστρατείας και περαιτέρω της ιεραρχικής εξέλιξης των στρατιωτικών δημιούργησε πρόσθετα ζητήματα στον τρόπο ανανέωσης του έμψυχου δυναμικού των σωμάτων αυτών στην πράξη, ενώ έβαλε απευθείας κατά της αρχής της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης τους έναντι του Δημοσίου, διότι άλλαζε κατά τρόπο ρηξικέλευθο τα δεδομένα μετά την κατάταξή τους.
Πλαίσιο συνταξιοδότησης στρατιωτικών
Σε ένα πρώτο επίπεδο, το καθεστώς συνταξιοδότησης των στρατιωτικών υπαγόταν στο γενικό πλαίσιο των συνταξιοδοτικών ρυθμίσεων του Δημοσίου, όπως αυτό καθοριζόταν στον Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (ΚΠΣΣ), ήτοι στο (πιο πρόσφατο) π.δ. 169/2007. Αυτό το πλαίσιο ίσχυε και εφαρμοζόταν για ένα αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα, ωστόσο άλλαξε ριζικά με νέες νομοθετικές ρυθμίσεις κυρίως από το 2010 και μετά.
Βασικές προϋποθέσεις συνταξιοδότησης
Remaining Time-0:00
Fullscreen
Mute
Οι νομοθετικές ρυθμίσεις κατά το έτος 2010
Με τα νέα οικονομικά δεδομένα που δημιούργησε η οικονομική κρίση στην Ελλάδα και τη γενικότερη ανάγκη για αναπροσαρμογή των ασφαλιστικών δεδομένων, ο νομοθέτης επέλεξε να μην αφήσει ανεπηρέαστη και την ειδική κατηγορία των υπηρετούντων στις Ένοπλες Δυνάμεις. Έτσι, παρά το ειδικό καθεστώς τους, μετά την ψήφιση ιδίως των ν. 3865/2010 και ν. 3883/2010, τα δεδομένα αλλάζουν και προσαρμόζονται στη γενικότερη κοινωνικοασφαλιστική πολιτική του κράτους, με αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης και συμπλήρωση περισσότερων ετών πραγματικής υπηρεσίας. Αυτός ο άτυπος «διχασμός» στη λειτουργία και την αντιμετώπιση των στρατιωτικών αποτυπώθηκε τόσο νομοθετικά όσο και νομολογιακά, από τη μία με την αναγνώριση του ειδικού υπηρεσιακού τους καθεστώτος και του ρόλου τους, από την άλλη με την αξιολόγηση των λόγων δημοσίου συμφέροντος που επέβαλαν τη λήψη μέτρων για την προστασία του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος.
Οι ν. 3865/2010 και ν. 3883/2010
Με βάση το παραπάνω συγκυριακό πλαίσιο ο εθνικός νομοθέτης οδηγήθηκε στον ν. 3865/2010, ο οποίος επέφερε ουσιώδεις αλλαγές, όσον αφορά τη συνταξιοδότηση ενός υπαλλήλου. Έτσι, οι προϋποθέσεις που τίθενται εκ του νόμου (είτε σωρευτικά είτε διαζευκτικά) είναι η συμπλήρωση ενός συγκεκριμένου ορίου ηλικίας ή/και η συμπλήρωση ενός συγκεκριμένου χρόνου συντάξιμης υπηρεσίας.
Ειδικά για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, ο γενικός κανόνας για την έξοδο από την ενεργό δράση και την συνταξιοδότησή τους (αναφερόμαστε πάντα στην πλήρη σύνταξη) διαμορφώνεται με τον ν. 3865/2010. Συγκεκριμένα απαιτούνται οι εξής προϋποθέσεις:
- είτε η συμπλήρωση 40 ετών υπηρεσίας
- είτε η συμπλήρωση του 60ου έτους της ηλικίας.
Παράλληλα, εξακολουθεί και εφαρμόζεται στην ειδική αυτή κατηγορία η δυνατότητά της να προσμετρήσει έτη υπηρεσίας επαυξημένα στο διπλάσιο (ή υπό προϋποθέσεις και στο τριπλάσιο), προκειμένου να θεμελιωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή να αυξηθούν οι συντάξιμες αποδοχές. Η ρύθμιση αυτή απαντάται άλλωστε και στον ΚΠΣΣ (π.δ. 169/2007, άρθρο 40).
Η νομοθετική αποτύπωση της αναγνώρισης και προσμέτρησης παραπάνω ετών υπηρεσίας ήρθε και με τον ν. 3883/2010. Σύμφωνα με αυτόν ορίζεται ότι στα 35 έτη πραγματικής υπηρεσίας επέρχεται αυτεπαγγέλτως αποστρατεία από την ενεργό δράση. Αυτός ο κανόνας υπήρξε επί της ουσίας άμεσα συνυφασμένος με τα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, αφού από τα 35 έτη που σηματοδοτούν την αποστρατεία μέχρι τα 40 έτη, που συνεπάγονται πλήρη σύνταξη, λείπουν 5 έτη που καλύπτονται ακριβώς με τη δυνατότητα αναγνώρισης τους διαστήματος αυτού και κάλυψης των αντίστοιχων εισφορών του από τους ίδιους τους ασφαλισμένους.
Συμπέρασμα
Με τη μέχρι σήμερα πορεία των πραγμάτων αυτό που ουσιαστικά αναδεικνύεται είναι το γεγονός ότι η ειδική κατηγορία των όσων υπάγονται στις Ένοπλες Δυνάμεις έχει καταστεί πεδίο διαρκών μεταβολών με ταυτόχρονα ζητήματα οριοθέτησης εννοιών που έχουν ανακύψει και δεν έχουν επιλυθεί. Ο πρόσφατος ν. 4915/2022 έδειξε για άλλη μια φορά την προσπάθεια του νομοθέτη να προσαρμοστεί στις εθνικές ανάγκες και τα διεθνή πρότυπα, χωρίς όμως να διαρρήξει το ήδη υπάρχον πλαίσιο κανόνων συνταξιοδότησης για τους στρατιωτικούς. Επομένως, οι ρυθμίσεις των νόμων του 2010, της χρονιάς που καθόρισε και άλλαξε το τοπίο στην κοινωνική ασφάλιση, φαίνεται να παραμένουν ενεργές παρά τους τριγμούς που παρουσιάζονται.
Μαρία-Ελένη Σύψα
Δικηγόρος
Γεώργιος Ι. Κουτσούκος
Δικηγόρος – LL.M
Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου
Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Κεδρηνού 3-7, Τ.Κ 114 75
Γκύζη – Αθήνα
Τηλ./Φαξ: +30 210 7718420
Κιν.: +30 6937 194299
ΠΗΓΗ: newpost.gr