Το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας στην Καλαμάτα αποτελεί έναν σημαντικό πόλο έλξης για μαθητές και εκπαιδευτικούς, ιστοριοδίφες αλλά και απλό κόσμο.
Είναι ένα ζωντανό κύτταρο μνήμης του παρελθόντος, και από τα εκθέματά του ξεδιπλώνεται η νεότερη ιστορία της Ελλάδας, από την επανάσταση του 1821 μέχρι τις μέρες μας. Τα κειμήλια που φυλάσσονται στο μουσείο είναι αστείρευτη πηγή πληροφοριών για την ελληνική και τοπική ιστορία, απ’ όπου ζωντανεύουν πρόσωπα ιστορικά όπως αυτό του υποστράτηγου Νικήτα Πολυχρονόπουλου και του συνταγματάρχη Βενετσάνου Κετσέα. Επιπλέον, το Στρατιωτικό Μουσείο Καλαμάτας πρωτοτυπεί και αναπτύσσει μια ευρηματική μουσειοσκευή, την πρώτη με αυτή τη θεματολογία, για να δώσει ένα πολύτιμο εργαλείο στους εκπαιδευτικούς, αλλά και να προσελκύσει την αστείρευτη περιέργεια των παιδιών. Ντύνονται λοιπόν με την εξάρτυση ενός στρατιώτη, αγγίζουν τον εξοπλισμό, ζωγραφίζουν, κατασκευάζουν και εξοικειώνονται με τις ένοπλες δυνάμεις.
Η “Ε” επισκέφτηκε το Μουσείο την προηγούμενη Δευτέρα και ξεναγήθηκε σε αυτό από το διευθυντή του, ανθυπασπιστή (ΕΜ) Λευτέρη Καραγιώργο.
ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας Καλαμάτας ιδρύθηκε το 2005, εγκαινιάστηκε στις 10 Ιουνίου 2006 από τον τότε υφυπουργό Αμυνας Γιάννη Λαμπρόπουλο και τελεί υπό τη διοίκηση της 4ης Μεραρχίας Πεζικού. Στεγάζεται στο παλιό Επισκοπείο της Μητρόπολης Μεσσηνίας. Οπως λέει μιλώντας για την ιστορία του ο διευθυντής του, “μέσα από τα εκθέματα, τα οποία ανάγονται τόσο σε θέματα παράδοσης όσο και σε θέματα πολιτισμού και εθνικής ιστορίας, παρουσιάζεται η νεότερη ελληνική ιστορία από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1821, μέχρι τον πόλεμο της Κορέας, καθώς και η συμβολή των Ενόπλων Δυνάμεων σε ειρηνευτικές αποστολές”.
Ξεχωριστό τμήμα του μουσείου “αποτελεί το βιβλίο Μεσσήνιων πεσόντων, από το 1897 μέχρι και το 1950, όπου παρουσιάζεται η ιστορία της τοπικής κοινωνίας”.
ΟΙ ΣΚΟΠΟΙ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Γενικότερα, “το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας αποσκοπεί στην προσέλκυση του ενδιαφέροντος, στην εξοικείωση, στην γνωριμία του κοινού και ιδιαίτερα των νέων με τη νεότερη ελληνική ιστορία, στη διατήρηση της συλλογικής μνήμης, στην ερμηνεία του χθες σε σχέση με το σήμερα, καθώς και στην ευαισθητοποίηση του κοινού για τα ιστορικά κειμήλια”, λέει ο Λ. Καραγιώργος. Οσο για τα κειμήλια, αυτά προέρχονται από δωρεές “τόσο της τοπικής κοινωνίας όσο και του ευρέος κοινού του μουσείου”. Η παρουσίασή του στους επισκέπτες “γίνεται μέσω αντικειμένων, φωτογραφικών κειμένων, οπτικοακουστικού υλικού, καθώς υπάρχει αίθουσα εικόνας και ήχου όπου προβάλλονται ιστορικά ντοκιμαντέρ”, όπως και μέσω “του πολύτιμου εργαλείου της μουσειοσκευής”.
Η ΜΟΥΣΕΙΟΣΚΕΥΗ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ
Η διεύθυνση του Στρατιωτικού Μουσείου Καλαμάτας δημιούργησε την πρώτη στρατιωτική μουσειοσκευή για μουσείο στρατιωτικής ιστορίας. Ο διευθυντής του περιγράφει ότι “είναι ένα ποικίλο υλικό το οποίο έχει σχεδιαστεί, επιλεχθεί και κατασκευαστεί γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα. Στόχοι της μουσειοσκευής είναι η ανάπτυξη της δημιουργικότητας των παιδιών, η ταχύτερη γνώση και η γνωριμία με το αντικείμενο”.
Τη μουσειοσκευή τη σύνθεσε το προσωπικό του μουσείου κατά τέτοιο τρόπο, “ώστε εύκολα ένας εκπαιδευτικός ή ειδικός να πάρει μια ομάδα παιδιών και να τη λειτουργήσει, εντός ή εκτός μουσείου”. Μέσω αυτής, εξηγεί ο Λ. Καραγιώργος, “μπορεί να παράγει μια σειρά επάλληλων και αλληλοσυμπληρούμενων δραστηριοτήτων γύρω από ένα συγκεκριμένο θέμα, κι έτσι η διαδικασία να έχει την προσωπική σφραγίδα του εκπαιδευτικού”.
ΤΙ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ
Η στρατιωτική μουσειοσκευή περιλαμβάνει ένα σάκο, μέσα στον οποίο βρίσκονται εξαρτήματα τα οποία χρησιμοποιεί κατά την αποστολή του ο Ελληνας στρατιώτης. Επίσης, υπάρχει μέσα μια στολή εύζωνα και ένας χαρτοφύλακας, που περιέχει θέματα με δραστηριότητες τις οποίες μπορούν να κάνουν τα παιδιά: από ζωγραφιές και κατασκευές, μέχρι να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας. Το παιδί μπορεί να αγγίξει, ακόμα και να φορέσει τον εξοπλισμό, κι έτσι “μπορεί να φέρει στο μυαλό του την εικόνα του Ελληνα στρατιώτη, που το εξοικειώνει και με τις ένοπλες δυνάμεις”, παρατηρεί ο διευθυντής του μουσείου.
ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Στο μουσείο καταφτάνουν καθημερινά σχολεία από όλη την Περιφέρεια Πελοποννήσου, αλλά και από την Αθήνα. “Οσα σχολεία επισκέπτονται την Καλαμάτα περνούν πλέον από το Μουσείο Στρατιωτικής Ιστορίας – το οποίο έχει δωρεάν είσοδο”, επισημαίνει ο διευθυντής του. Και προσθέτει πως “έχουμε κατά μέσο όρο 80-100 παιδιά την ημέρα. Οι ξεναγήσεις γίνονται κατόπιν ραντεβού, ώστε να είναι οργανωμένες και η ξενάγηση να προσαρμόζεται ανάλογα με τις ηλικίες των παιδιών. Οταν έχουμε πολύ μικρά παιδιά, γινόμαστε κι εμείς πολύ μικρά παιδιά μαζί τους”, παρατηρεί. Στις ξεναγήσεις συμμετέχει όλο το προσωπικό, το οποίο είναι καταρτισμένο γι’ αυτό.
ΠΟΥ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ
Οι οργανωμένες ξεναγήσεις του Μουσείου Στρατιωτικής Ιστορίας απευθύνονται τόσο σε σχολικές ομάδες όσο και σε νέους, για να γνωρίσουν την νεότερη ελληνική ιστορία, σε εκπαιδευτικούς για επιμόρφωση και υποβοήθηση του έργου τους, και γενικότερα σε κάθε ενδιαφερόμενο, για επιμόρφωση, πληροφόρηση και παροχή γνώσης. Ο Λ. Καραγιώργος αναφέρεται μάλιστα με θερμά λόγια στην ανταπόκριση της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Μεσσηνίας στο κάλεσμα που τους απηύθυνε το μουσείο. Και με την ευκαιρία εκφράζει την ικανοποίησή του για τη συμβολή του Δήμου Καλαμάτας σε όλες τις δραστηριότητες του μουσείου, όπως και για τη συνεργασία με τον Μορφωτικό Σύλλογο, τον Λαογραφικό Σύλλογο, το Σύλλογο Κρητών και το Σύλλογο Ελληνομνημόνων.
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Το Στρατιωτικό Μουσείο βρίσκεται στην οδό Μητροπολίτου Μελετίου 10, στο ιστορικό κέντρο της Καλαμάτας, και απαντά στο τηλ. 27210 21219. Λειτουργεί από Τρίτη έως Σάββατο πρωί 9 με 2, την Κυριακή πρωί 11 με 2 και την Τετάρτη απόγευμα 6 με 8. Κάθε Δευτέρα παραμένει κλειστό.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ
Στα εκθέματα του μουσείου περιλαμβάνονται κειμήλια, στολές, πολεμικό και φωτογραφικό υλικό από τον Αγώνα του 1821, το Μακεδονικό Αγώνα και τους Βαλκανικούς Πολέμους, με τις προθήκες να περιέχουν και λάφυρα από τους αντιπάλους, όπως το σπαθί ενός Τούρκου αξιωματικού, το οποίο βρέθηκε στην κατοχή του μουσείου ύστερα από δωρεά.
Μέρος της έκθεσης είναι αφιερωμένο στη Μικρασιατική καταστροφή, στον Α’ και τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη μάχη της Κρήτης και στις ειρηνευτικές αποστολές του ελληνικού στρατού, όπως στην Κορέα.
Από τα πιο χαρακτηριστικά εκθέματα “είναι η στολή του εύζωνα που βρίσκεται στην προθήκη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα”, μας πληροφορεί ο διευθυντής του μουσείου, και εξηγεί ότι: “Είναι η στολή του εύζωνα αξιωματικού, που καθιερώθηκε το 1867: από τα πρώτα ευζωνικά τάγματα τα οποία ιδρύθηκαν. Η στολή του εύζωνα καθιερώθηκε ως επίσημη στολή αγωνιστών το 1836 από τον βασιλιά Οθωνα, ο οποίος τη φορούσε σε επίσημες γιορτές, κι έχει ιδιαίτερους λαογραφικούς συμβολισμούς”.
Επίσης, στο μουσείο εκτίθενται προσωπικά αντικείμενα του υποστράτηγου Νικήτα Πολυχρονόπουλου.
ΑΙΘΟΥΣΑ 9ου ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΠΕΖΙΚΟΥ
Στην αίθουσα του 9ου Συντάγματος Πεζικού υπάρχει η στολή του διοικητή του, από το 1936 έως το 1941, συνταγματάρχη Βενετσάνου Κετσέα, ο οποίος πολέμησε στο Αλβανικό μέτωπο κι όταν το σύνταγμά του επέστρεψε συντεταγμένο στην πόλη της Καλαμάτας αναφώνησε στους στρατιώτες του: “Ζήτω, η άτυχη Ελλάς! Τους ζυγούς λύσατε!”.
ΤΟ ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΟ ΛΟΥΓΚΕΡ
Επίσης, στο Στρατιωτικό Μουσείο Καλαμάτας εκτίθεται και “το ιστορικό πιστόλι Λούγκερ και διάφορα άλλα κειμήλια, όπως η αραβίδα μάνλιχερ (τύπος επαναληπτικού τυφεκίου, με περιστροφικό γεμιστήρα, που παρήχθη από τη Steyer-Mannlicher για τον Ελληνικό Στρατό), η οποία χρησιμοποιήθηκε στην Μικρασιατική εκστρατεία, από τον ελληνικό στρατό”, μας πληροφορεί ο διευθυντής. Το Λούγκερ κατασκευάστηκε το 1900, διέθετε 8 σφαίρες, κι υπήρξε από τα πιο αξιόλογα πιστόλια της εποχής. “Το χαρακτηριστικό του είναι ότι πολεμάει από την ημέρα κατασκευής του μέχρι και το Β’ παγκόσμιο Πόλεμο. Δυστυχώς, ευθύνεται για πολλές εκτελέσεις Ελλήνων” – και επειδή αποτελεί συλλεκτικό κομμάτι, “πολλές φορές οι Ελληνες έψαχναν να βρουν Γερμανούς αξιωματικούς οι οποίοι έφεραν αυτό το πιστόλι, για να τους το πάρουν”, αναφέρει σχετικά ο ανθυπασπιστής Λ. Καραγιώργος.
