Του Ειδικού Συνεργάτη
Το εφάπαξ βοήθημα που παρέχεται στους στρατιωτικούς του Στρατού Ξηράς μέσω του Ειδικού Λογαριασμού Αλληλοβοήθειας Στρατού (ΕΛΟΑΣ) αποτελεί μια σημαντική οικονομική ενίσχυση κατά την αποστρατεία τους.
Ωστόσο, οι πρόσφατες αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού του, οι ανισότητες μεταξύ διαφορετικών γενεών στρατιωτικών και οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει το Ταμείο δημιουργούν προβληματισμούς που απαιτούν άμεσες παρεμβάσεις.
Ο Τρόπος Υπολογισμού του Εφάπαξ Βοηθήματος
Ο τρόπος υπολογισμού του εφάπαξ διαφοροποιείται ανάλογα με το πότε έχει πραγματοποιηθεί η υπηρεσία του μετόχου:
1. Χρόνος μετοχικής σχέσης έως 31.12.2014
Για την περίοδο αυτή, το βοήθημα υπολογίζεται με βάση το Ν.Δ. 398/1974 και τις μεταγενέστερες τροποποιήσεις του. Ο υπολογισμός γίνεται ως εξής:
Εφάπαξ = (Έτη μετοχικής σχέσης έως 31.12.2014) × (Βασικός μισθός κλιμακίου + Επίδομα ιδιαιτέρων συνθηκών + 176€).
Για χρόνο μετοχικής σχέσης μικρότερο του έτους, προσμετρούνται οι μήνες συμμετοχής.
2. Χρόνος μετοχικής σχέσης από 01.01.2015 και μετά
Από το 2015 και έπειτα, το εφάπαξ υπολογίζεται με το σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης, όπως προβλέπεται στο άρθρο 35 του Ν. 4387/2016( νόμος κατρουγκαλου).
Το νέο σύστημα βασίζεται στις συνολικές εισφορές του μετόχου και την απόδοση των αποθεματικών του Ταμείου, χωρίς να εγγυάται ένα σταθερό ύψος βοηθήματος όπως στο προηγούμενο καθεστώς.
Οι Αδικίες που Δημιουργούνται
1. Οι νέοι μέτοχοι λαμβάνουν μικρότερο εφάπαξ
Οι στρατιωτικοί που έχουν περισσότερα χρόνια υπηρεσίας μετά το 2016 επηρεάζονται αρνητικά, καθώς το νέο σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης οδηγεί σε χαμηλότερες αποδόσεις, παρότι οι εισφορές τους παραμένουν ίδιες. Αυτό δημιουργεί διαγενεακή ανισότητα, καθώς οι παλαιότεροι συνάδελφοί τους, με λιγότερα χρόνια στο νέο σύστημα, θα λάβουν υψηλότερο βοήθημα.
2. Η διακοπή της προκαταβολής έναντι εφάπαξ
Ο ΕΛΟΑΣ είχε τη δυνατότητα να χορηγεί προκαταβολές (έντοκα δάνεια έναντι του μελλοντικού εφάπαξ) για τη στέγαση των μετόχων του, όπως προέβλεπε η παρ. 4 του άρθρου 18 του Ν.Δ. 398/74 και η παρ. 5 του άρθρου 2 του Ν. 2913/2001. Οι προκαταβολές αυτές, που αντιστοιχούσαν σε ποσοστό έως 60% του δικαιούμενου εφάπαξ, διακόπηκαν από το 2023, στερώντας από τους στρατιωτικούς μια σημαντική οικονομική ανάσα.
3. Αυξημένος αριθμός αποστρατειών – Μείωση διαθεσίμων του Ταμείου
Η πρόσφατη αύξηση του αριθμού των αποστρατειών, κυρίως λόγω ηλικιακών ορίων και νομοθετικών αλλαγών, έχει προκαλέσει αυξημένη εκροή κεφαλαίων από τον ΕΛΟΑΣ. Η πίεση αυτή ενδέχεται να οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση των βοηθημάτων για τους νεότερους μετόχους, εάν δεν βρεθούν βιώσιμες λύσεις χρηματοδότησης.
Προτάσεις για Δίκαιη και Βιώσιμη Λύση
Για να διασφαλιστεί η διαγενεακή ισότητα και η βιωσιμότητα του ΕΛΟΑΣ, απαιτούνται οι εξής παρεμβάσεις:
1. Αναθεώρηση του τρόπου υπολογισμού του εφάπαξ
Το σύστημα νοητής κεφαλαιοποίησης πρέπει να τροποποιηθεί, ώστε να διασφαλίζει ένα κατώτατο όριο εφάπαξ που να ανταποκρίνεται στις εισφορές των στρατιωτικών και στο κόστος διαβίωσης.
2. Επαναφορά της δυνατότητας προκαταβολών
Η επαναφορά του μέτρου των προκαταβολών έναντι εφάπαξ, με πιο ευέλικτες προϋποθέσεις, θα έδινε στους στρατιωτικούς τη δυνατότητα να καλύψουν στεγαστικές ανάγκες χωρίς να επιβαρύνονται με δάνεια από εμπορικές τράπεζες.
3. Εξασφάλιση νέων πηγών χρηματοδότησης
Ο ΕΛΟΑΣ πρέπει να εξετάσει νέους τρόπους αύξησης των εσόδων του, όπως:
Αξιοποίηση ακινήτων που ανήκουν στο Ταμείο.
Δημιουργία επενδυτικών προϊόντων για τους μετόχους.
Αναζήτηση θεσμικής χρηματοδότησης για την κάλυψη των αναγκών των αποστρατευόμενων.
4. Ενίσχυση της διαφάνειας και της ενημέρωσης
Οι μέτοχοι του Ταμείου πρέπει να ενημερώνονται τακτικά για την οικονομική του κατάσταση και τις προοπτικές του, ώστε να γνωρίζουν τις εξελίξεις και να μπορούν να προγραμματίσουν τις οικονομικές τους αποφάσεις.
Συμπέρασμα
Το εφάπαξ βοήθημα των στρατιωτικών μέσω του ΕΛΟΑΣ αποτελεί έναν βασικό οικονομικό πυλώνα για τους αποστρατευόμενους στρατιωτικούς, όμως οι διαφορές στον τρόπο υπολογισμού, οι ανισότητες μεταξύ παλαιών και νέων μετόχων και η πίεση στα διαθέσιμα του Ταμείου καθιστούν αναγκαίες άμεσες μεταρρυθμίσεις.
Η πολιτεία και η στρατιωτική ηγεσία οφείλουν να προχωρήσουν σε δίκαιες και βιώσιμες λύσεις, ώστε το εφάπαξ να συνεχίσει να αποτελεί μια ουσιαστική στήριξη για όλους τους στρατιωτικούς, ανεξαρτήτως του έτους εισόδου τους στο στράτευμα. Η διαγενεακή ισότητα πρέπει να διασφαλιστεί, ώστε κανένας στρατιωτικός να μη νιώσει αδικημένος για την πολύτιμη προσφορά του στις Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας.