Σωτήρης Πολύζος
Αποδεικνύει πως, σε όποιο πόστο και αν βρεθεί, βρίσκει τον τρόπο να ξεχωρίσει
Η περίοδος Ιουλίου 2019-Αυγούστου 2021 ήταν, από κάθε άποψη, µια ξεχωριστή περίοδος για τον Νίκο Χαρδαλιά
Ο µακροβιότερος δήµαρχος Βύρωνα, ένας επιτυχηµένος γραµµατέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και αναπληρωτής γραµµατέας της Νέας ∆ηµοκρατίας, ήταν γνωστός στους κύκλους του κόµµατος ως ο άνθρωπος που έφερνε αποτελέσµατα, όποιο πόστο κι αν αναλάµβανε. Ωστόσο, η ηγεσία της Γενικής Γραµµατείας Πολιτικής Προστασίας, η οποία του ανατέθηκε λίγο µετά την ορκωµοσία της νέας κυβέρνησης τον Ιούλιο του 2019, θα δοκίµαζε τα ψυχικά και σωµατικά όρια ακόµα και αυτού του κατά γενική οµολογία «ψηµένου» στα δύσκολα ανθρώπου\των έργων και των πράξεων.
Η Πολιτική Προστασία, τον Ιούλιο του 2019, έναν µόλις χρόνο µετά την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι των 102 νεκρών, µόλις και µετά βίας θα µπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι παρείχε οποιουδήποτε είδους «προστασία» στους πολίτες. Σοβαρά υποστελεχωµένη, µε ανύπαρκτες υποδοµές και χαµηλό ηθικό, η υπηρεσία δεν ήταν τίποτα περισσότερο, σύµφωνα µε τα λόγια του ίδιου του νέου προϊσταµένου της, από ένας «κοµπάρσος των εξελίξεων», ένα «εξιλαστήριο θύµα» για καταστροφές και απώλειες ανθρώπινων ζωών.
Η βαριά σκιά των πολύνεκρων πυρκαγιών του προηγούµενου καλοκαιριού κάλυπτε τα γραφεία της στην οδό Ευαγγελιστρίας στο Μοναστηράκι. Με τον δυναµισµό που τον χαρακτηρίζει, ο νέος τότε γενικός γραµµατέας Πολιτικής Προστασίας ενεπλάκη σ’ ένα έργο που πολλοί χαρακτήριζαν «σισύφειο»: τη µετατροπή µιας υπηρεσίας σ’ έναν νευραλγικό για τη λειτουργία ευθύνης του κράτους φορέα. Ενάντια στις πιθανότητες, τις αντίξοες συνθήκες, τις αλλεπάλληλες κρίσεις, ίσως ακόµα και τις προσδοκίες αρκετών «καλοθελητών», που θα ήθελαν να µη µετατραπεί η νέα Πολιτική Προστασία σε µέτρο σύγκρισης για τα έργα και τις ηµέρες των παλαιότερων ανευθυνοϋπεύθυνων προϊσταµένων της. Οι δραµατικές πυρκαγιές, οι σεισµοί, οι κακοκαιρίες και οι πληµµύρες που συνόδευσαν τη θητεία του των 112 εβδοµάδων αντιµετωπίστηκαν αποτελεσµατικά, ενώ ο «αόρατος εχθρός» COVID-19 βρήκε στην αναβαθµισµένη υπηρεσία, της οποίας προΐστατο ο γνωστός πλέον ως «Νικ Χαρντ» του κόσµου, έναν δύσκολο αντίπαλο.
Θεσµικά, άλλωστε, η Πολιτική Προστασία αναβαθµίστηκε θεαµατικά τον Φεβρουάριο του 2020 µε την εισήγηση του Νίκου Χαρδαλιά και την ψήφιση του Νόµου 4662/2020 περί του Εθνικού Μηχανισµού ∆ιαχείρισης Κρίσεων και Αντιµετώπισης Κινδύνων, αναδιάρθρωσης της Γενικής Γραµµατείας Πολιτικής Προστασίας, αναβάθµισης του συστήµατος εθελοντισµού πολιτικής προστασίας και αναδιοργάνωσης του Πυροσβεστικού Σώµατος, ενός νόµου που ο πρώην Ευρωπαίος επίτροπος για θέµατα Ανθρωπιστικής Βοήθειας και ∆ιαχείρισης Κρίσεων και νυν υπουργός Κλιµατικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Χρήστος Στυλιανίδης, στις 10 Ιανουαρίου 2020, είχε χαρακτηρίσει ως «τοµή για την πολιτική προστασία στην Ελλάδα».
Ο μηχανισμός
Επιπλέον, εκπονήθηκαν έξι νέα Γενικά Σχέδια Πολιτικής Προστασίας, µε σκοπό την άµεση και συντονισµένη απόκριση των εµπλεκόµενων φορέων σε κεντρικό, τοπικό και περιφερειακό επίπεδο για την αποτελεσµατική αντιµετώπιση έκτακτων αναγκών από διάφορα φυσικά φαινόµενα, καθώς και την άµεση διαχείριση των συνεπειών τους. Η αλήθεια είναι ότι θα χρειαζόταν ένα ξεχωριστό άρθρο για να αναλυθεί η προσφορά της αναγεννηµένης υπηρεσίας στον τιτάνιο αγώνα για την καταπολέµηση της θανατηφόρας πανδηµίας, της οποίας τον συντονιστικό ρόλο ανέθεσε ο πρωθυπουργός στον «άνθρωπο για τα δύσκολα», ορίζοντας τον Νίκο Χαρδαλιά υφυπουργό Πολιτικής Προστασίας και ∆ιαχείρισης Κρίσεων τον Μάρτιο του 2020 και επικεφαλής της ∆ιυπουργικής Οµάδας Αντιµετώπισης του COVID-19.
Εως τον Αύγουστο του 2021, οπότε ολοκλήρωσε τη θητεία του, ο µηχανισµός της Πολτικής Προστασίας είχε αναµορφωθεί ριζικά. Η υπηρεσία είχε γιγαντωθεί σε προσωπικό και µέσα, το «112» ήταν µια πραγµατικότητα και έσωζε ζωές σε όλη την επικράτεια, είχαν γίνει τεράστια βήµατα στα θέµατα του αποτελεσµατικού συντονισµού µε άλλες εµπλεκόµενες δηµόσιες υπηρεσίες και φορείς. Παράλληλα, η έννοια της πρόληψης είχε πάρει σάρκα και οστά µε το πρόγραµµα «∆ρυάδες» (τον πρόδροµο του φετινού προγράµµατος «Antinero»), ενώ οι νέες εγκαταστάσεις του κτιρίου «Φάρος» και τα πρότυπα Κέντρα Επιχειρήσεων είχαν παραδοθεί έτοιµα στο Αρχηγείο της Πυροσβεστικής και στα στελέχη της Πολιτικής Προστασίας.
Επίσης, για το πρόγραµµα «ΑΙΓΙΣ» είχαν εξασφαλιστεί και εγκριθεί από το ΚΥΣΕΑ κονδύλια 1,7 δισ. ευρώ από τρία διαφορετικά ευρωπαϊκά χρηµατοδοτικά προγράµµατα για το Εθνικό Πρόγραµµα Πολιτικής Προστασίας. Μέσα από το πλέγµα αυτό, η µεγαλύτερη επένδυση στην πολιτική προστασία της χώρας είχε δροµολογηθεί σε εντυπωσιακά βραχύ χρονικό διάστηµα. Η αποστολή που του είχε αναθέσει ο πρωθυπουργός είχε επιτευχθεί. Την 1η Σεπτεµβρίου 2021, ως υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, ο Νίκος Χαρδαλιάς παρέδωσε µια κάποτε απαξιωµένη και περιθωριοποιηµένη δηµόσια υπηρεσία ως έναν στιβαρό και αξιόπιστο µηχανισµό προστασίας των πολιτών.
Η αλλαγή
Οπως τονίζουν όσοι βρέθηκαν κοντά του, περισσότερα από δύο χρόνια σκληρού και συχνά άχαρου αγώνα, µε αλλεπάλληλα άγρυπνα µερόνυχτα, τροµακτική πίεση και συνεχή έκθεση στα φώτα της δηµοσιότητας -κάτι στο οποίο ο αθόρυβος Βυρωνιώτης δεν ήταν συνηθισµένος- είχαν αλλάξει τη ζωή ενός ανθρώπου που ανέκαθεν επέµενε ότι δεν ήθελε να κάνει καριέρα πολιτικού, προκαλώντας του και ένα επιπλέον πρόβληµα υγείας µε την καρδιά του. Παρ’ όλα αυτά, µε υψηλή αίσθηση καθήκοντος έπεσε κατευθείαν στα βαθιά στο υπουργείο Εθνικής Αµυνας, ως νέος υφυπουργός, πόστο που του ανέθεσε ο πρωθυπουργός µε τον ανασχηµατισµό της 31ης Αυγούστου 2021. Αν και η συγκεκριµένη µετακίνηση θεωρήθηκε από τους «παροικούντες την Ιερουσαλήµ» των πολιτικών πραγµάτων του τόπου ως µια ευκαιρία για «φόρτιση των µπαταριών», αποδείχθηκε ότι για το Μαξίµου η επιλογή του Νίκου Χαρδαλιά δεν ήταν τυχαία. Με την τουρκική προκλητικότητα στα ύψη, ένα από τα µεγαλύτερα εξοπλιστικά προγράµµατα στην ιστορία της χώρας να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και πολλά θέµατα µέριµνας προσωπικού να εκκρεµούν, υπήρχε η ανάγκη ενός «µάνατζερ» εγνωσµένης αξίας, ως Νο2 στο ΥΠΕΘΑ, στο πλευρό του υπουργού, Νίκου Παναγιωτόπουλου. Συνεπώς, αυτή η αποστολή θα ήταν τελείως διαφορετική από αυτήν που είχαν συνηθίσει οι περισσότεροι προηγούµενοι ένοικοι των ορόφων του κεντρικού κτιρίου του στρατοπέδου «Παπάγου».
Ο νέος ΥΦΕΘΑ ανέλαβε τα καθήκοντά του µε ενεργητικότητα. Μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο πραγµατοποίησε περισσότερες από 180 επισκέψεις σε µονάδες και σχηµατισµούς των Ενόπλων ∆υνάµεων και εκπροσώπησε την κυβέρνηση και το υπουργείο σε 60 περιστάσεις, καλύπτοντας περίπου 28 χιλιάδες χιλιόµετρα από άκρη σε άκρη της ελληνικής επικράτειας και σχεδόν διπλάσια σε αποστολές στο εξωτερικό! Συνολικά, έφτασε σχεδόν στα 76 χιλιάδες χιλιόµετρα… Οι αποστάσεις µεγάλες, όπως και η ενόχληση της Άγκυρας, η οποία έφτασε σε σηµείο να απαριθµεί τις συνεχείς του επισκέψεις σε νησιωτικές περιοχές που θεωρεί ότι θα έπρεπε να είναι αποστρατικοποιηµένες. Η απάντηση του ίδιου; «Να µάθουν να µετράνε σωστά. Τα νησιά αυτά τα επισκέφθηκα πολύ περισσότερες φορές απ’ ό,τι λένε και θα τα επισκεφθώ και πάλι άλλες τόσες!». «Κλασικός Χαρδαλιάς», όπως σχολιάζουν όσοι τον ξέρουν καλά… Παράλληλα, αξιοποιώντας και τις εξαιρετικές σχέσεις που έχει µε τον ΥΕΘΑ, Νίκο Παναγιωτόπουλο (η φιλία τους µετράει πολλά χρόνια), έχει επικεντρωθεί στην υποβοήθηση του έργου του και στα θέµατα διεθνούς εκπροσώπησης του ΥΠΕΘΑ.
Ενα κοµµάτι της «δουλειάς» που απέκτησε νέα σηµασία, λόγω της ανάγκης ενηµέρωσης των συµµάχων της χώρας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. για την τουρκική επιθετικότητα, της ανατροπής του διεθνούς σκηνικού που επήλθε ως συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, των ολοένα και πιο ισχυρών ελληνοαµερικανικών και ελληνογαλλικών στρατιωτικών δεσµών, αλλά και της διεθνούς τάσης εµπλοκής των Ενόπλων ∆υνάµεων στην καταπολέµηση της κλιµατικής κρίσης, ένα ζήτηµα για το οποίο είναι γνωστή η ευαισθησία του Νίκου Χαρδαλιά. Οπως λέγεται, ο ίδιος δεν αντιλαµβάνεται το διακύβευµα της άµυνας και ασφάλειας ως στενά εθνικό, αλλά έχει συνείδηση του ρόλου της Ελλάδας στον «σκληρό πυρήνα» του δυτικού κόσµου. «Απολυταρχικοί ηγέτες µε αναθεωρητικές λογικές απ’ όλο τον κόσµο µάς έχουν πετάξει το γάντι», υπογράµµισε µε νόηµα ο απόφοιτος του Πανεπιστηµίου του Κεντ σε πρόσφατη οµιλία του στη Σόφια, στη διάρκεια διεθνούς φόρουµ για την αρχιτεκτονική ασφαλείας της Ευρώπης την επόµενη ηµέρα του πολέµου στην Ουκρανία.
Στους ακρίτες
Στο επίκεντρο της προσοχής του βρίσκεται η ακριτική Ελλάδα. Ορισµένα µόνο παραδείγµατα: στο Καστελλόριζο δραστηριοποιήθηκε για την παράδοση προς χρήση ενός στατού µετατροπέα (13 χρόνια ήταν σε εκκρεµότητα το ζήτηµα αυτό), ο οποίος θα καλύπτει πλήρως τις ανάγκες ηλεκτροδότησης των πλοίων του Πολεµικού Ναυτικού, µειώνοντας παράλληλα το περιβαλλοντικό αποτύπωµα και επιλύοντας χρόνιες δυσχέρειες που προκαλούνταν από τον ελλιµενισµό των πλοίων. Στις Οινούσσες εξέπληξε ευχάριστα τους ακρίτες µας µε την αποφασιστική συµβολή του στην υλοποίηση του αιτήµατος για ηλεκτροδότηση της νήσου Παναγιάς, που αποτελούσε όνειρο για την τοπική κοινωνία τουλάχιστον από τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Οπως παρατήρησε χαρακτηριστικά ο δήµαρχος Οινουσσών, πριν τον ανακηρύξει επίτιµο δηµότη του νησιού, «πολλοί µάς υποσχέθηκαν να το κάνουν, όµως ένας το υλοποίησε, πολλοί µάς το έταζαν επί δεκαετίες, ένας όµως το έκανε πραγµατικότητα». Και δεκάδες άλλα τέτοια
παραδείγµατα σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. «Κάθε επίσκεψη µας επιβάλλει και τη λύση ενός τουλάχιστον προβλήµατος…», αυτό ήταν, είναι και παραµένει το δόγµα ευθύνης του 53χρονου υφυπουργού Εθνικής Αµυνας.
Ασφαλώς, µεταξύ της έντονης εργασίας στο Πεντάγωνο, των συνεχών µετακινήσεων σε ολόκληρη την επικράτεια για την επιτόπου λύση προβληµάτων και την απαραίτητη ανύψωση του ηθικού του προσωπικού και των αποστολών στο εξωτερικό για τη διεθνή εκπροσώπηση της χώρας, υπάρχουν οι κοινοβουλευτικές υποχρεώσεις. Και εκεί οι αριθµοί του Νίκου Χαρδαλιά είναι καλοί. Μέσα σ’ έναν χρόνο παρουσίας στο ΥΠΕΘΑ εισήγαγε για ενεργοποίηση στην Ειδική ∆ιαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραµµάτων και Συµβάσεων της Βουλής δεκαπέντε εξοπλιστικά προγράµµατα, ενεργοποίησε τρία προγράµµατα αρµοδιότητάς του και υπέγραψε την κατακύρωση επτά διαγωνισµών. Επιπλέον, απάντησε σε δεκάδες ερωτήσεις κοινοβουλευτικού ελέγχου.
Δημοσιεύτηκε στα ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ στις 27/8