Γράφει ο
Ανχης (ΑΤΘ) Γεώργιος Κυλινδρής, Γενικός Γραμματέας ΣΑΣΜΥ
(Σύνδεσμος Αποφοίτων Σχολής Μονίμων Υπαξιωματικών)
Αυτές της ημέρες πριν το 2010 όλοι οι δημόσιοι υπάλληλοι συμπεριλαμβανομένων και των στρατιωτικών είχαν λάβει το επίδομα Χριστουγέννων που αντιστοιχούσε σε ένα ολόκληρο μισθό όπως συμβαίνει πλέον μόνο στον ιδιωτικό τομέα.
Εισαγωγή
Τα επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας υπήρξαν για δεκαετίες σημαντικό μέρος του εισοδήματος των Ελλήνων εργαζομένων, ενισχύοντας την αγοραστική τους δύναμη κατά τις εορταστικές περιόδους και την καλοκαιρινή άδεια. Η ιστορία τους αντικατοπτρίζει τις κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις της χώρας, από την καθιέρωσή τους έως την κατάργησή τους.
Ιστορική Αναδρομή
Η πρώτη αναφορά σε δώρο Πάσχα εντοπίζεται την 1η Απριλίου 1822, όταν οι εργάτες του Τυπογραφείου της Διοίκησης ζήτησαν από το Υπουργείο Οικονομίας οικονομική ενίσχυση για τις εορτές.
Κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου, οι εργοδότες συνήθιζαν να προσφέρουν δώρα σε είδος ή χρήμα στους υπαλλήλους τους. Στις 6 Δεκεμβρίου 1925, οι συνδικαλιστές διατύπωσαν για πρώτη φορά το αίτημα για 13ο μισθό, ενώ στις 22 Δεκεμβρίου 1927, οι δημόσιοι υπάλληλοι απήργησαν ζητώντας την καταβολή ενός ολόκληρου μισθού για τα Χριστούγεννα.
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αναγκαστικούς νόμους του 1944 και 1946, καθιερώθηκαν οι “έκτακτες ενισχύσεις” για τις εορτές, οι οποίες ενσωματώθηκαν στους μισθούς. Οι νόμοι 1777 και 1901 του 1951 επικύρωσαν αυτές τις ρυθμίσεις, δίνοντας τη δυνατότητα στους Υπουργούς Οικονομικών και Εργασίας να καθορίζουν οικονομικές ενισχύσεις κατά τις εορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα.
Το 1980, με τον νόμο 1082, ρυθμίστηκε οριστικά το ύψος και ο χρόνος καταβολής των δώρων εορτών και αδείας, μετονομάζοντάς τα σε επιδόματα.
Κατάργηση των Επιδόμάτων
Στις 6 Αυγούστου 2009, εν μέσω ύφεσης της ελληνικής οικονομίας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) πρότεινε στην κυβέρνηση Καραμανλή την κατάργηση των δώρων Πάσχα και Χριστουγέννων, καθώς και του επιδόματος της καλοκαιρινής άδειας. Στις 3 Μαρτίου 2010, η κυβέρνηση Παπανδρέου ανακοίνωσε νέο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, στο οποίο περιλαμβανόταν και η περικοπή κατά 30% των επιδομάτων Πάσχα, Χριστουγέννων και αδείας στο Δημόσιο.
Μετά την είσοδο της χώρας στα μνημόνια, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοίνωσε στις 2 Μαΐου 2010 την αντικατάσταση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων με επίδομα 500 ευρώ για όσους οι αποδοχές έφταναν μέχρι 3.000 ευρώ, και πλήρη κατάργηση των δύο μισθών για μεγαλύτερες αποδοχές. Για τους συνταξιούχους, το επίδομα ήταν 800 ευρώ για συντάξεις έως 2.500 ευρώ.
Στις 7 Νοεμβρίου 2012, με το Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2013-2016, η κυβέρνηση συνεργασίας υπό τον Αντώνη Σαμαρά κατάργησε ολοσχερώς τα επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας για τους δημόσιους υπαλλήλους και όλους τους συνταξιούχους.
Σήμερα, το επίδομα Χριστουγέννων δικαιούνται μόνο οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, που αμείβονται με μισθό ή με ημερομίσθιο.
Προσπάθειες Επαναφοράς
Ο ΣΑΣΜΥ, αναγνωρίζοντας την ανάγκη αποκατάστασης της αγοραστικής δύναμης των μελών του, έθεσε το θέμα της επαναφοράς των επιδομάτων. Στις 5 Δεκεμβρίου 2022, με το έγγραφο υπ’ αριθ. 15/2022, ζήτησε επίσημα την επαναφορά τους από τα αρμόδια υπουργεία. Η διεκδίκηση αυτή συνεχίστηκε και το 2023, ενώ το 2024, σε συνεργασία με το Συντονιστικό Συμβούλιο Συλλόγων Αποφοίτων ΑΣΣΥ, κατατέθηκε κοινό έγγραφο για το ίδιο αίτημα.
Πέρα από τον ΣΑΣΜΥ, την επαναφορά των δώρων έχουν ζητήσει η ΑΔΕΔΥ, η Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων, Συνδικαλιστικές Ομοσπονδίες εν ενεργεία Στρατιωτικών, Αστικά Σωματεία που δραστηριοποιούνται στον χώρο της Εθνικής Άμυνας και όχι μόνο, Ενώσεις συνταξιούχων κτλ, προβάλλοντας ως βασικό επιχείρημα τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας και τη δίκαιη κατανομή της οικονομικής ανάπτυξης.
Οικονομικές και Κοινωνικές Επιπτώσεις της Επαναφοράς
Η επαναφορά των επιδομάτων Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας αποτελεί θέμα που δεν αφορά μόνο τη δικαιοσύνη προς τους εργαζομένους και τους συνταξιούχους, αλλά και την οικονομία συνολικά.
Ενίσχυση της κατανάλωσης: Τα επιδόματα αυτά αποτελούσαν ουσιαστική ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών, ιδιαίτερα κατά τις εορταστικές περιόδους, συμβάλλοντας άμεσα στην τόνωση της αγοράς.
Δίκαιη κατανομή του πλούτου: Η επαναφορά τους θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μέτρο κοινωνικής δικαιοσύνης, καθώς θα επέστρεφε μέρος του δημοσιονομικού οφέλους που προέκυψε από τις περικοπές.
Κοινωνική συνοχή: Η αποκατάσταση των επιδομάτων θα ενίσχυε το αίσθημα εμπιστοσύνης των πολιτών προς το κράτος, μειώνοντας τις κοινωνικές ανισότητες που δημιούργησαν οι περικοπές της μνημονιακής περιόδου.
Νομικές Προοπτικές
Σημαντική είναι και η νομική διάσταση του ζητήματος. Στις 8 Οκτωβρίου 2019, η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας έκρινε, με την απόφαση υπ’ αριθ. 1307/2019, ότι η κατάργηση των επιδομάτων αυτών ήταν συνταγματική, απορρίπτοντας τις σχετικές αιτήσεις ακύρωσης δημοσίων υπαλλήλων.
Νομική Αναθεώρηση: Η απόφαση του ΣτΕ βασίστηκε σε συγκεκριμένα οικονομικά δεδομένα και συνθήκες που επικρατούσαν κατά την περίοδο της κρίσης. Με την αλλαγή των συνθηκών, υπάρχει χώρος για νομική αναθεώρηση και επανεξέταση της συνταγματικότητας της συνέχισης της κατάργησης των επιδομάτων.
Συνοψίζοντας, η βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας μετά την έξοδο από τα μνημόνια δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την επανεξέταση της απόφασης 1307/2019 του ΣτΕ και την πιθανή επαναφορά των επιδομάτων εορτών και αδείας, με στόχο την ενίσχυση της κοινωνικής δικαιοσύνης και της οικονομικής ανάπτυξης.
Συμπέρασμα – Ένα Όραμα για το Μέλλον
Η επαναφορά των επιδομάτων Χριστουγέννων, Πάσχα και Αδείας δεν αποτελεί μόνο μέτρο οικονομικής πολιτικής, αλλά και ένα συμβολικό βήμα προς την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τους θεσμούς.
Ο ΣΑΣΜΥ, μαζί με τις υπόλοιπες ενώσεις αποφοίτων ΑΣΣΥ, συνεχίζει να διεκδικεί τη δικαίωση των μελών του και καλεί την πολιτεία να λάβει άμεσα αποφάσεις, αναγνωρίζοντας τη σημασία αυτών των επιδομάτων για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας.
Η ελληνική κυβέρνηση, με την ανάλογη πολιτική βούληση, μπορεί να γράψει το επόμενο κεφάλαιο δικαιοσύνης και κοινωνικής ευημερίας.
Πιστεύουμε ότι η χορήγηση των εν λόγω επιδομάτων θα αυξήσει την αγοραστική δύναμη των μελών μας θα ενισχύσει την εμπορική κίνηση και εν τέλει θα γίνει αποδεκτή και από τους ανθρώπους της αγοράς.
ΕΎΧΟΜΑΙ το 2025 να είναι έτος Ειρηνικό, Δημιουργικό , με δύναμη και αλληλεγγύη για την Πατρίδα.